به قلم ـ استاد جعفر دیناروند
قسمت چهارم
ادامه نام های قدیمی ـ قلعه فرنگی: قلعه ای که امروز به قلعه شوش یا باستانی معروف است و به وسیله دومرگان فرانسوی ساخته شده را مردم آن زمان قلعه فرنگی می گفتند.
علت استفاده از این نام دو مورد بود.یکی این که خارجی ها را فرنگی می نامیدند و چون سازنده آن خارجی بود از آن استفاده می کردند و دیگر این که در آن زمان قلعه دیگری وجود داشت و قصد آن ها جدا سازی هر دو از یکدیگر بود.
قلعه خرابه:
این نام جعلی است و شوشی ها با تخلیه شدن آن و مخروبه گشتن، به آن قلعه خرابه می گفتند در حالی که نام اصلی آن قلعه کریم خان و سپس پاپی خان بود. قلعه ای که قبل از قلعه باستانی درست شده و محل اسکان مردم و مسافرین بود.این قلعه به وسیله خانواده نظام مافی که مالکین منطقه بودند ساخته و به کریم خان فیلی که کارگزار دولت بود، واگذار گردید.
یکی از وظایف عمده کریم خان، امنیت منطقه به خصوص باستان شناسان بود.این مکان، درب چوبی بزرگی داشت که هنگام غروب بسته می شد.باقی مانده این قلعه تا قبل از پیروزی انقلاب قابل مشاهده و محل آن، روبروی باشگاه تاج سابق بود.
طاق نصرت:
در شوش قدیم و اوایل دهه چهل، چهار راه شوش، ترانزیت معروف منطقه، جاده آن، کم عرض و دوطرفه بود.از این نظر، تنها راه ورود به شوش، همین محل بود. با معروف بودن شوش، بسیاری از سیاستمداران برای دیدن آثار باستانی به شوش وارد می شدند که بعضی از آن ها سران کشورهای دیکر از جمله هلند بودند. به تبع چنین وضعی، سران کشور از جمله پهلوی اول و دوم نیز وارد شوش شدند و از این نظر و برای خوش آمد گویی و در اصل، زیبا سازی، در ابتدای ورودی، طاق نصرت منحنی شکلی ساختند که شبیه دروازه قرآن شیراز اما کوچک تر بود.
شوشی های آن زمان از طاق نصرت به عنوان ساختی زیبا و برای جلوه دادن، بزرگی شوش استفاده می کردند.این اثر تا قبل از انقلاب پا برجا بود و سپس برچیده شد.
مهمانسرا:
در زمان قدیم به خصوص اوایل دهه چهل، جهانگردان زیادی برای دیدن آثار باستانی وارد شوش می شدند.شوش آن زمان از امکانات رفاهی برای پذیرایی از آن ها برخوردار نبود.به دستور سالور استاندار خوزستان و به منظور بیتوته نمودن میهمانان خارجی، ساختمانی زیبا و شیک در دو طبقه، در زمین های خالی و ورودی شوش، ساخته شد که به مهمانسرا مشهور گشت.نام آن به طور کامل، مهمانسرای جهانگردی شوش بود.امروز شورای حل اختلاف در آن مستقر است.
زمین خاکی:
ورزش در شوش قدیم بر سه نوع کشتی، دوومیدانی و فوتبال متمرکز بود.زمین ورزشی قابل استفاده قبل از ایجاد ورزشگاه تختی در اوایل پنجاه، دو زمین ورزشی در آن زمان بود. یکی زمین خاکی و سفتی که امروز دبستان باهنر در آن ساخته شده که البته ابعاد آن متوسط بود و به دلیل خانه های اطراف آن، با مشکلاتی روبرو بود
دوم زمین اصلی فوتبال معروف به زمین خاکی که محل برگزاری مسابقات رسمی و نیز تمرینات تیم های تاج و پرسپولیس بود.در این زمین، مراسم چهارم آبان و شبیه نیز برگزار می شد.
چار دیواری:
از زمین های ورزشی معروفی که با گسترش شهر شوش می توان از آن نام برد"چار دیواری" است.ابتدا در زمین وسیعی که قبل از ایجاد میدان تره بار امروزی وجود داشت، تیم فوتبال هما با استفاده از گریدری که زمین مسجد امام رضا را تسطیح می کرد، صاف شد و میله های دروازه را از هنرستان هفت تپه آورده و نصب کردند.ابتدا معروف به زمین "هما" بود.
بعد از رونق آن که آموزش و پرورش، ادعای مالکیت آن را نمود و در نتیجه، صاحب آن شد، با کوشش محمدرضا دیناروند مسئول تربیت بدنی آموزسگاه ها، دور آن را حصار کشی نمود و چون به شکل مستطیل و چهار طرف داشت به"چار دیواری" معروف گشت.