به قلم ـ عبدالکریم ملاین
روانشناس ومدرس کشوری آموزش خانواده
شرایط کنونی زندگی باعث شده است که تعداد مراجعین به روانشناس ومشاور بیشتر از گذشته باشد اما متاسفانه در بحث مدیریت شهری در حوزه های مختلف،علیرغم سابقه ی حدودا 50 ساله روانشناسی شهری ،بسیار اندک وناچیز است وخدمات این علم در جهت مدیریت شهری وحوزه های مختلف آن نادیده گرفته شده است .
با توجه به فراوانی بالای بیماری ها واختلالات روانشناختی نظیر(استرس ، اضطراب ، خشونت وپرخاشگری ،ناکامی وافسردگی بدلیل شرایط نامطلوب در حیطه های مختلف زندگی از یک طرف ،واز طرف دیگر این شرایط نامناسب می تواند تعادل وآسایش روانی افراد جامعه را برهم بریزد ، لذامدیریت روانشناختی شهری می تواند بعنوان یکی از عوامل بسیار موثر در پیشگیری از این اختلالات مثمر ثمر باشد.
تحقیقات وپژوهش های روانشناسی اشاره به این دارد ، که ببن علم روانشناسی ومدیریت روانشناسی رابطه مثبت وجود دارد.واین ارتباط وپیوستگی تا بحدی است که دو تن از اندیشمندان این حوزه بنام های "ماکس وبر ومامفورد " معتقد بودند شهر ظرف شکل دهنده ذهن انسان است وهمینطور برنامه ریز صاحب نام شهری "جین جوکنز" شهر را به مثابه یک موجود زنده تعبیر می کند که هم می تواند رشد کند ،می تواند به بلوغ برسد وهمچنین می تواند گرفتار رکود و سکون شود.
امروزه ارزیابی شهرها صرفا در وجود مبلمان شهری نیست ،بلکه نوع ومیزان تاثیر این مبلمان شهری با توجه به شرایط استفاده کنندگان بر بهداشت روان مد نظر است .
بنابراین مدیریت شهری در حوزه های مختلف باید در برگیرنده ارتقاء سطح بهداشت روان در جهت افزایش سلامت روان صورت بگیرد ،چرا که بهداشت روان وارتقاء سطح آن لزوما وضرورتا در کلنیک های روانشناختی اتفاق نمی افتد ؛بلکه مدیریت شهری در حیطه های مختلف با رویکرد روانشناسی وروانشناختی می تواند سطح سلامت روان افراد جامعه را افزایش دهد .
از آنجائیکه روانشناسی ،علم مطالعه رفتار انسان است وهمچنین قوانین آن اشاره به این دارد که برخی محیط ها باید سرشار از محرک های بصری وشنیداری و... باشد وبرخی دیگر از محیط ها باید ساده ترین تاثیرات محیطی را داشته باشند،لذا مدیران شهری در همه حوزه ها ، ضرورتا رویکرد روانشناختی در مدیریت خود و ارائه خدمات به افراد جامعه را نباید نادیده بگیرند.
در زیل به برخی از حیطه های خدماتی مدیریت شهری متاثر از رویکرد روانشناسی مدیریتی بعنوان نمونه اشاره میشود از جمله :
ـ روانشناسی وآلودگی های نوری وتاربکی.
ـ روانشناسی و آلودگی های صوتی وگره های کور ترافیکی.
ـ روانشناسی ومحیط زیست وبهداشت عمومی.
ـ روانشناسی وفضای سبز واماکن تفریحی.
ـ روانشناسی وخدمات شهری نظیر ساماندهی پیاده روها،پارکینگ های عمومی،بازار وکسبه و..
ـ روانشناسی وراهنمایی ورانندگی وعبور ومرور.
ـ روانشناسی وامنیت.
ودهها حوزه ی مدیریت شهری دیگر که همگی بخش عمده ای در تامین بهداشت وسلامت روان را به خود اختصاص میدهد .
در هر صورت ضرورت ورود مدیریت شهری در حوزه های مختلف ، به روانشناسی شهری در جهت ارتقاء سلامت عمومی بویژه سلامت روان شهروندان امری اجتناب ناپذیر است چرا که حیطه های مختلف روانشناسی سبکی از زندگی را برای یک شهروند به ارمغان خواهند داشت ویقینا تامین خدمات ونیازهای یک شهر با تاکید وتکیه بر رویکرد روانشناختی در کنار رویکردها وفنون واصول مدیریتی می تواند منجر به پیدایش الگوهای رفتاری مناسب در یک جامعه شهری شود ودر نهایت تلفیق این دوعلم (مدیربت وروانشناسی) ارتقاءبهداشت روان در جامعه را بدنبال خواهد داشت .