به قلم ـ عباس کرم الهی
مقدمه :
خبرنگار و یا روزنامه‌نگارکسی است که اخبار و رویدادهای حوزه ی استحفاظی شهرستان ، استان و بعضاً کشور خود را جهت پوشش به « رادیو ، تلویزیون ، نشریه ی متنی یا نشریه ی الکترونیکی » به صورت « نمابر ، تلفنی ، پستی ، الکترونیکی و فضای مجازی » ارسال می کند .
استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی :
از خبرنگاران شهرستان شوش به عنوان فردی که بیش از 34 سال سوابق مطبوعاتی و رسانه ای دارد انتظار دارم که اصول خاص این حرفه را به درستی رعایت کنند.
قسمتی از این اصول عبارت‌اند از:
1 ـ استفاده از منبع اصلی اطلاعات، شامل : « مصاحبه با افرادی که مستقیماً در یک موضوع نقش دارند ، اسناد اصل و دیگر منابع مستقیم اطلاعاتی تا حد امکان و نقل منابع اطلاعات در خبرها . »
2 ـ استفاده از چندین منبع اطلاعاتی مرجع، مخصوصاً در مواردی که موضوع گزارش جنجال‌برانگیز باشد .
3 ـ بررسی دقیق هر مطلبی که به عنوان واقعیت عنوان می‌شود .
4 ـ جستجو و نقل تمامی تعبیرات ممکن از یک موضوع .
5 ـ گزارش منصفانه و دور از جبهه گیری و به تصویر کشیدن جوانب مختلف یک موضوع بدون طرفداری از فرد یا افراد خاصی .
6 ـ انجام تحقیق و ارائه ی گزارش با رعایت توازن میان واقع نگری و شک‌گرایی.
7 ـ قضاوت دقیق در هنگام تنظیم و گزارش اطلاعات.
8 ـ دقت در محرمانه نگاه داشتن منابع (سازمان‌های خبری معمولاً قوانینی خاص در مورد محرمانه نگاه داشتن منابع دارند که خبرنگاران باید از آنها تبعیت کنند) .
9 ـ رد کردن هرگونه هدیه یا لطف از طرف مورد گزارش، و حتی جلوگیری از هرگونه تحت تأثیر واقع شدن .
10 ـ جلوگیری از تهیه ی گزارش یا شرکت در تحقیق و نگارش در مورد موضوعی که خود خبرنگار نسبت به آن نفع شخصی و یا تعصبی دارد که کنار گذاشتن آن برایش امکان پذیر نیست.
روز خبرنگار ، روزی برای تجلیل مسئولین از خبرنگاران :
شورای فرهنگ عمومی ایران در اولین سالگرد شهادت سید محمود صارمی در مزار شریف ، 17 مرداد را به نام « روز خبرنگار » نام گزاری کرد .
یکی از اصول مهم این است که «انسان می تواند در سرنوشت آینده تاثیرگذار باشد» در جهانی که پیش روی ماست, رسانه ها نه در حاشیه که در متن تحولات پرشتاب قرار دارند و در ساختن آینده نقشی مهم ایفا می کنند و رسانه ها را انسان اداره می کند
در چشم‌انداز رسانه‌ها که از هم‌اکنون علائم آشکار آن را می‌بینیم، سرعت تولید به مراتب از سرعت مصرف بیشتر است ، لذا رقابت برای جذب مخاطبان هر روز جدی‌تر می‌شود. «تنوع» از دیگر ویژگی‌های بارز دنیای ماست و تغییر الگوی مصرف رسانه‌ای، صاحبان و مدیران رسانه‌ها را به چالشی مهم فرا خوانده است.
آسیب‌های فراروی در این حوزه نیز کم نیستند. امکان تولید آثار ارزان و «هنجار» شدن این مسائل که کم‌محتوایی و بی‌محتوایی از پیامدهای آن است و یا آسیب‌پذیری اعتماد اجتماعی به رسانه‌ها به دلیل تعدد و تنوع و استفاده روزافزون از آنها از جمله این آسیب‌هاست.
وقتی آثار «بی‌محتوا» تولید غالب باشد و اعتماد به رسانه‌ها نیز کاهش یابد، نتیجه توسعه کمی رسانه‌ها جز توسعه بی‌محتوایی و توسعه بی‌اعتمادی نخواهد بود.
عامل انسانی مهمترین عاملی است که می‌تواند رسانه‌ها را برای آینده و چالش‌های آن آماده کند و از آسیب‌های پیش‌رو مصون بدارد و عامل انسانی یعنی «مدیرمسئول» ، «شورای نویسندگان و یا به عبارتی هیئت تحریریه »، و هم چنین کسانی که در خط تولید رسانه و مطبوعات به ویژه « خبرنگاران ـ گزارشگران و عکاسان خبرنگار . »
یکی از چالش‌های مهم درون مطبوعات و رسانه‌ها، تفاوت جایگاه هیئت تحریریه همچنین « ویراستاری ـ صفحه آرایی ، گرافیک » بعضا فنی با نیروهایی است که در بخش تولید خبر فعال هستند. این تفاوت را می‌توان پذیرفت با این تاکید که کسانی در بخش تولید به کار گرفته شوند که واقعا صلاحیت و توانمندی‌های لازم برای فعالیت در این بخش را داشته باشند نه صرفا یک تقسیم کار یا یک اتفاق و یا امثال آن موجب شده باشد فردی در بخش اداری و فرد مشابه یا ضعیف‌تر در بخش تولید قرار بگیرد.
فردا سه شنبه روز خبرنگار است ، این واقعیت را هم بپذیریم که رسانه‌ها بدون خبرنگاران « کارآزموده، هوشمند، جسور، بصیر و اهل مطالعه، رسانه‌ای » فاقد اثر‌بخشی خواهند بود.
سختی کارِ چنین خبرنگارانی نیز برای کسانی که با این حرفه آشنا هستند، بدیهی و بی‌نیاز از استدلال است؛ اما این را هم بپذیریم که برای تربیت چنین خبرنگارانی در رسانه‌ها نیازمند « آموزش و برنامه‌ریزی » هستیم.
مدیرمسئولان نشریات متنی و الکترونیکی شهرستان شوش می توانند با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی هدفمند برای ارتقای خود و نیروی انسانی‌شان باید افقی درخشان داشته باشند و این را همواره به خاطر بسپارند که چقدر زود دیر می‌شود!
مشکلات خبرنگاران و حکایتی که همچنان باقی است
صحبت از مشکل که می شود همه سفره ای از آلام به درازای تاریخ می گسترانند. وقتی که دردهایشان سرباز می کند و تنها به دنبال اندکی نوشدارو هستند، چشم ها به دنبال یک نفر می گردد که زبانش بی اختیار در برابر وی سخن بگوید. آنان می دانند که بیان حرف هایشان بیهوده نخواهد بود و کلاف سردرگم رنج هایشان با قلم شیوای وی گره کشایی خواهد شد.
آری آنان خوب می دانند که تنها یک خبرنگار است که از عمق دل می تواند معنی اشک مادر پیر روستایی ، یک کودک تحت پوشش بهزیستی ، پدری که با فروش دو کیلو شیر تنها گوسفندش مایحتاج زندگی خود ، زن و دخترش را تأمین می کند و ... را بفهمد یا طعم تلخ خنده کودکی سرطانی را به ذائقه خود لمس کند. تنها خبرنگار است که علی رغم ناملایمات از نبرد در جبهه فرهنگی دست برنداشته و بی مهری های برخی ازمسئولان در وی اثر ندارد. آنان به خوبی می دانند این جهادگر رسانه و مطبوعات، تنها یک رزمنده نیست بلکه کوهی استوار است که هزاران طوفان نمی تواند وی را از رسالتش بازدارد.
همان گونه که در این چند سال اشاره کردیم و هزاران گوش، شنونده بودند، امروز نیز می گوییم تا جامعه بداند خبرنگاری تنها در سخنرانی و گزارش نویسی نیست بلکه در پشت همه این قصه ها، غصه ای نیز دیده می شود. غصه ای از جنس دردهای کهنه.
ورود خبرنگار به این جلسه ممنوع است
می نویسیم تا مردم نیز بدانند که جایگاه خبرنگار در شهرستان شوش به معنی واقعی دیده نشده و علی رغم زحمت ها، گاهی به سخره گرفته می شوند. کاش جامعه بداند که خبرنگار از آن همه شکوه و عظمتش از برخی مسئولان تنها یک حرف به یاد دارد :« ورود خبرنگار به این جلسه ممنوع است». کاش این دسته از مسئولان نیز بدانند که خبرنگار رسالتش اطلاع رسانی است.
سال ها از آلام مردم نوشتیم اما به بهانه ی روز خبرنگار می خواهیم از خود بگوییم. از سرک کشیدن به مخروبه های حاشیه های شهر برای تهیه گزارش یا ریزگردهای گاه و بی گاه ، یا گرمای طاقت فرسای تابستان که امسال همیشه بالای 52 درجه همراه با رطوبت بالاست و یا لرزیدن در سرمای جانسوز زمستان. از انتظار کشیدن در پشت اتاق برخی مسئولان ویا از وعده های سرخرمن برخی دیگر تا گریه های سر بر بالین شبانه...!
حکایت امروز خبرنگاران شوش حکایت آن دکتری است که برای هر بیمار نسخه ای می پیچید، خود نیز در لابه لای دردهای استخوان سوز تحمل درد می کند . امروز خبرنگاران از مشکلاتشان قلم می زنند. مشکلاتی که نه خشکسالی های پیاپی آن را به بار آورد و نه کمبود اعتبار ... مگر احترام اعتبار می خواهد؟ مگر پاسخگویی به سوالات خبرنگار و گرفتن جواب درخواست های مردمی، پول کلانی می طلبد ؟ از این حرف ها که بگذریم عدم حمایت بیمه ای خبرنگاران درد کهنه ای است که هنوز حکایش همچنان باقی است.
برخی از میزهای خدمت در شوش سال به سال فردی جدید را به خود احساس کرده و یا می کند که هرکدام با تفکری جدید به انجام رسالت پرداختند اما همانند پیشینیان خود دردهای بی صدای خبرنگاران را حس نکردند و این مشکلات سال هاست که همچنان پابرجاست و گویی هیچ اقدام و برنامه ای برای رفع آن انجام نخواهد شد.
گلایه از رفتار برخی مدیران
یکی از خبرنگاران ما می گوید : خبرنگاری ، نشستن روی صندلی جلوی تاریخ است ، زدن براین صندلی، مسئولیت اجتماعی به همراه دارد.
یکی دیگر از خبرنگاران گفت : خبرنگاری، صرفا شغل نیست، بلکه خندیدن با دلخوشی های مردمی است که به آنان عشق می ورزیم وگریستن آرام و پنهان برای همه آلام و دردهایی است که جز اشک نمی توان برایشان کاری کرد.
وی رسالت خبرنگاران را آگاهی بخشی مردم از رویدادها دانست و گفت: سرعت عمل برای خبررسانی در سایت ها و خبرگزاری ها به نسبت روزنامه ها حساس تر و بالاتراست.
احمد معین یکی دیگر از خبرنگاران شوش نیوز ؛ ذوق و استعداد هنری، سرعت، توجه به واقعیت ها، داشتن اطلاعات وسیع و ساده نویسی را از جمله ویژگی های یک خبرنگار خوب دانست و افزود: آموزش تخصصی، دارابودن مسئولیت اجتماعی از دیگر ویژگی های یک خبرنگار حرفه ای است.
وی با بیان اینکه خبرنگاری در حقیقت، دلی پردرد و سری پرجرات می خواهد، گفت: باوجود این که خبرنگاران همواره مشکلات شهرستان را به گوش مسئولان می رسانند، ولی گاهی به دلیل پایین بودن آستانه تحمل برخی مدیران، با واکنش های ناخوشایندی از سوی آنان مواجه می شوند.
این خبرنگار درپایان اظهار نمود : خبرنگاران فداکار شهرستان شوش به رغم این رفتارها از جانب مسئولان اجرایی، ازکار و تلاش خویش ناامید نمی شوند.
چتر بسته بیمه برای خبرنگاران
یکی دیگر از خبرنگاران خاطر نشان نمود ، نداشتن بیمه را از عمده ترین مشکلات جامعه خبری دانست و افزود: این در حالی است که حرفه خبرنگاری، از شغل های پر خطر محسوب می شود.
مسئولان باید به خبرنگاران نگاه ویژه‌ای داشته باشند
یکی دیگر از خبرنگاران شوش با بیان این که قریب به یک سال در مشغول فعالیت هستم، افزود: خبرنگاری حرفه ای شریف بوده که از دیرباز در جامعه مورد ستایش است.
این خبرنگار ؛ نداشتن بیمه را از مهمترین مشکلات پیش روی جامعه خبرنگاران دانست و اظهار کرد: پایین بودن درآمد و پرخطر بودن خبرنگاری نیز، از دیگر دغدغه های خبرنگاران است. این جقشر وظیفه ی « تهیه، جمع‌آوری و تنظیم خبرها و انتقال آن ها » از طریق وسایل ارتباط جمعی به مخاطبان خود را بر عهده دارد. « خوب بودن، داشتن دانش، جسارت و تجربه » نیز از ویژگی های یک خبرنگار خوب به شمار می رود.
خلاصه کنم ؛ دردهای خبرنگاران قصه ی تازه ای نیست بلکه سال هاست که در گوش مسئولان زمزمه می شود اما تا کنون طبیبی دلسوز برای درمان به خود ندیده است. هر چند امروز دوشنبه 16 مردادماه مهندس نجاتی فرماندار شهرستان شوش در مراسم تجلیل از خبرنگاران ، با هشدار به مدیران دستگاه های اجرایی در رابطه با هر گونه بد اخلاقی با خبرنگاران گفت: بد اخلاقی با خبرنگاران خط قرمز دستگاه های اجرایی است. و ما خبرنگاران بعد از سال ها انتظار حمایت از خبرنگاران را از زبان فرماندار شنیدیم اما آیا از این به بعد برخی از مسئولین به هنگام تقاضای مصاحبه از طرف خبرنگاران باز نمی گویند ما از اداره ی کل اجازه ی مصاحبه نداریم ؟
