تهیه و تنظیم ـ عباس کرم الهی
به همت جمال حمدانی ، قاسم منصور آل کثیر و جمعی از علاقه مندان به سنت ها و باورهای قوم عرب و با همکاری مؤسسه ی خیریه ی امیرالمؤمنین(ع) ـ ادارات اوقاف و امور خیریه و فرهنگ و ارشاد اسلامی ، مراسم جشن گرگیعان در آستانه مقدس دعبل خزایی برگزار شد .
آیت الله امام ، امام جمعه ی شهرستان شوش در راستای جشن گرگیعان با زبان عربی سخنانیرا ایراد نمود و سید فرج دنیناوی اشعاری حماسی را خوانش کرد و در نهایت مراسم جشن شروع شد .
گرگیعان یا قرقیعان نام یک آیین سنتی رایج بین عرب‌های خوزستان، استان هرمزگان ، عراق، بحرین، کویت، و شرق عربستان (احساء و قطیف) و امارات متحده عربی است. این آیین که ریشه‌ای تاریخی دارد در نیمه ی ماه رمضان در مناطق عرب‌نشین توسط کودکان اجرا می‌شود . برای ریشه این مراسم روایات مختلفی ذکر شده اما برجسته ترین آن، به مناسبت میلاد امام دوم شیعیان ذکر شده است. این آئین در همه ساله در بسیاری از شهر های ایران برگزار می شود اما به صورت رسمی تا کنون دو بار در بخش جنبی نمایشگاه قرآن در موزه هنرهای معاصر اهواز به صورت نمادین برگزار شد که با استقبال پرشور کودکان و علاقمندان مواجه شد.
نام اصلی این آیین «قرقیعان» است ولی با توجه به این‌که مردم عرب خوزستان حرف «قاف» را در بیشتر کلمات «گاف» تلفظ می‌کنند به آن «گرگیعان» می‌گویند.درهرمزگان به ان آرگیز گردانی می گویند. آیین گرگیعان با نام‌های مختلف در کشورهای عربی وجود دارد مردم بغداد آن را «ماجینه» و اهالی جنوب بغداد به آن «کرکیعان» می‌گویند. در بحرین «قرقاعون»، قطر «قرنقعوه»، کویت و شرق عربستان «قریقعان»، عمان «قرنقشوه» و در امارات متحده عربی به نام «حق اللیله» شناخته شده‌است . این مراسم در بندر دیلم و بوشهر نیز با نام گره‌گشو برگزار می شود .
ریشه‌شناسی :
در مورد ریشه و معنی کلمه ی «قرقیعان» نظرات متفاوتی وجود دارد؛ برخی معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای درب‌زدن گرفته شده‌است؛ به خاطر این‌که کودکان درب خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند. نظر دیگری که در باب معنی «گرگیعان» آمده‌است این است که می‌گویند از کلمه ی «قرّةالعین» گرفته شده که به معنای شادی و سرور انسان است و از آن جایی که مراسم گرگیعان مصادف می‌شود با تولد حسن بن علی (مجتبی) و خوش‌حالی پدربزگ وی، محمد بن عبدالله برای تولد اولین نوه‌اش، می‌گویند که مردم برای عرض تبریک به علی بن ابی‌طالب و همسرش فاطمه زهرا «قرة عین! قرة عین!»گویان به درب منزل‌شان می‌رفتند و کم‌کم به صورت مناسبتی هرساله در میان مسلمانان رواج گرفت؛ اما گویا در محدوده ی تولد حسن بن علی و برخی مناطق مجاور و از جمله خوزستان باقی می‌ماند .
شیوه ی اجرا :
در شب پانزدهم ماه رمضان، بچه‌های کوچک عرب خوزستان پس از افطار، لباس‌های محلی خود را پوشیده، پسران دشداشه پوشیده و دختران چادر عربی بر سر می‌کنند و با شور و شعف به کوچه پس‌کوچه‌های شهرها و روستاهای عرب‌نشین می‌روند و با آویختن کیسه‌هایی از پیش تهیه‌شده بر گردن، برای جمع‌آوری عیدی و شیرینی ماه رمضان به درب خانه‌ها می‌روند .
این نکته قابل‌تأمل است که برای عرب‌های خوزستان عید فطر از جمله عیدهای باشکوه معنوی محسوب شده و از عید ملی نوروز مهم‌تر بوده، بر آن بیشتر ارج می‌نهند .
اجرای مراسم گرگیعان همچون نام آن با سرودخوانی‌های مختلفی در بین عرب‌های مسلمان همراه‌است؛ برای نمونه کودکان کویتی با شعار «قرقیعان و قرقیعان بین اقصیر و رمضان» (قرقیعان و قرقیعان بین شعبان و رمضان) و کودکان اماراتی با شعارهای «انطونه حق‌الله یرضی علیکم‌الله» (حق خداوند را بدهید خداوند از شما راضی باشد) و کودکان دیگر کشورهای عربی با شعار «عطونا الله یعدیکم بیت مکه یودیکم» (به ما عیدی بدهید که خدا عیدی سفر مکه به شما بدهد) به کوچه‌ها روانه می‌شوند.
کودکان عرب خوزستانی پشت در خانه‌ها شعر می‌خوانند:
« ماجینه یا ما جینه حل الکیس و انطینا» (آمدیم و آمدیم – در کیسه را باز کن و به ما عیدی و شیرینی بده) و اگر اهالی خانه در پشت‌بام باشند کودکان خطاب به آن‌ها می‌گویند:
«یا اهل سطوح تنطونه لو نروح» (ای افرادی که بالای پشت‌بام ایستاده‌اید، به ما عیدی می‌دهید یا برویم؟).
ممکن است کودکانی که دست‌جمعی برای گرفتن عیدی به کوچه‌ها می‌روند، دو گروه شوند و گروه نخست بگوید: «گرگیعان و گرگیعان» و گروه دوم جواب دهد: «الله یعطیکم رضعان» (خدا به شما بچه دهد) یا این‌که «گرگیعان و گرگیعان؛ الله ایخلی اولیدکم» (خدا پسرکوچولویتان را نگه دارد). این دو گروه ممکن است به دو گروه دختر و پسر نیز تقسیم شود. در این مراسم، اهالی خانه‌ها به بچه‌ها که هر یک سبدی را در دست دارند، باسورک (بادام)، شیرینی و عیدی می‌دهند این مراسم تا پاسی از شب نیمه ی ماه رمضان ادامه می‌یابد.
شایان ذکر است در این جشن ، آیت الله امام ، امام جمعه ـ دکتر سید راضی نوری نماینده ی شهرستان شوش در مجلس شورای اسلامی ـ شریف احمدی رئیس اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ سیدناصر حسینی رئیس اداره ی تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ـ جعفر چعبی زاده مدیر مؤسسه ی خیریه ی امیرالمؤمنین(ع) و بیش از 1000 نفر از شهروندان شوش حضور داشتند .
