به قلم ـ استاد جعفر دیناروند
رئیس کارگروه تخصصی امور اجتماعی اتاق فکر انجمن روزنامه نگاران
یکی از توانایی های عجیب آدمی فهم و ادراک است.تفاوتی که او را از سایر موجودات زنده متمایز می کند و باعث می شود تا بر دنیای خویش مسلط گردد.
او با چنین قابلیتی طبیعت را به تسخیر در می آورد و می کوشد تا با استفاده ی درست از انواعی از داده های خدادادی خویشتن را به افقی روشن نزدیک تر نماید.بدون شک این توانایی برای او دانایی می آورد . قادر می سازد تا بر مشکلات غلبه نماید و انواعی از مسائل را حل و فصل کند.شاید این تمایز، اصلی ترین تفاوت میان آدمی و سایر جانواران باشد.شعور و تفکر برای او مانند وسایلی کاربردی در نظر گرفته می شوند که قادرند تا محیط اطراف را بشناسانند و نسبت به آن عکس العمل نشان دهند.بنابراین شناخت موردی مهم در ادامه ی زندگی وی خواهد بود.
شناخت را باید معرفتی حساب شده در ادامه ی زندگی آدمی دانست و آن راحیاتی و زیر بنایی فرض کرد.با داشتن چنین امکانی فرد می تواند از محیط اطراف خویش اطلاعاتی داشته باشد تا بتواند متوازن با وضعیت تصمیم گیری نماید.شناخت به او کمک می کند تا ضمن برداشت های خاص از آنچه مد نظر اوست نسبت به برنامه ریزی و عمل تلاش کند.شناخت در چنین وضعیتی راهنمای آدمی برای پیشرفت در امور محسوب می گردد.بدیهی است ک شناخت بدون تلاش امکان پذیر نیست.انواعی از کوشش ها که منجر به شناخت آدمی از اطراف می شوند ،لازم می آید و آموزش و جمع آوری اطلاعات از عمده ترین آن ها محسوب می گردد.شناخت مانند چراغی روشن در میان بیابانی تاریک است که فرد را برای رسیدن به منظور یاری می کند.
بنابراین می توان انسان متفکر را کسی دانست که با شناخت از مسائل نسبت به عکس العمل خویش تصمیم گیری می نماید.چون می داند پس درست اقدام می نماید.شاید فریاد را بتوان یکی از متفکرین ترین تصمیمات دانست که در آن شناخت حاصل می شود و فرد می داند که به چه منظوری باید دیگران را بیدار نماید.تمام دانشمندان و مصلحان اجتماعی این چنینند.در واقع این دانایان هستند که خویشتن را متعهد به هوشیار سازی می یابند و در تلاشند تا ضمن اجرای تعهد خویش نسبت به سایر افراد جامعه بیداری را انتقال دهند.شناخت کمکی بزرگ در اتخاذ تصمیمات صحیح است.راه را روشن می بیند و طریق حرکت را انتخاب می نماید.فریاد به عنوان یکی از طرق حرکت انسان به سوی انسانیت قابل قبول می گردد و با تکیه ی بر دانایی راهیابی را رقم می زند.
از این نظر شناخت را توانایی می نامند که یاری دهنده است.پس هر چه آدمی از اطراف خویش معرفت بیشتری کسب کند نسبت به رسیدن به اهداف خود امیدوارتر می گردد.فریادی که چنین حاصل می شود دارای ابعاد بزرگ انسانی و توصیفی از وضعیت مشکل ساز کنونی است.می داند زیرا شناخت دارد و شناخت دارد چون مطالعات خود را سروسامان داده است.با این توانایی است که فرد چاره ی کار را در فریاد می یابد و دیگران خفته را بیدار می نماید.این وضعیت گرچه می تواند موضوعات فراوانی را در بر گیرد اما بدون شناخت معنایی عمیق نمی یابد.شناخت یاوری مهم و کمک دهنده ای حساب شده در مسیر حرکت های انسانی است.وسیله ای که با انواع اطلاعات محکم تر و با انشعابات متفاوت موضوع، وسیع تر نیز می گردد.شناخت در این راه راهنمایی بزرگ خواهد بود.
فریاد هیچگاه عمل محسوب نمی شود.اگر این چنین باشد نوعی رفع مسئولیت است.حتی در دون ترین شکل خود عکس العمل محسوب می گردد.به طور مثال فریاد یک نوزاد عکس العملی برای عمل گرسنگی است که دیگران یا عوامل دیگر بانی آن هستند.درد نیز حرکت دهنده برای فریاد زنی ظاهری است.فریاد در این شکل گرچه فردی و شخصی است اما بر اثر عملی که ایجاد درد کرده است حاصل می شود.از این مهم که بگذریم در فریاد معنادار که در آن هوشیار سازی ایجاد می گردد نوعی عمل در جامعه در حال اجراست که باعث می گردد تا فرد متعهد با شناخت آن نسبت به بیداری اقدام نماید.بنابراین شناخت و عمل همراه با عکس العمل سه زاویه ی مثلثی را می سازند که در نهایت و با توفیق باعث رشد انسانی و هوشیاری نوع بشر می گردد.
شناخت در نوع بشر روشن سازی مسیر است.توانایی در پی بردن به محیط اطراف و نیز کل جهان هستی است.تلاشی معنا دار برای جمع آوری معلومات و به تبع آن افزایش دانایی است.بر این اساس چون می داند پس دقیقا فریادی را مطرح می کند که معنادار و جهت گزین است.راهی را طی می کند که دقیقا می داند کجاست و چرا باید طی کند.متفکران جامعه و اندیشمندان نیک می دانند که میان فریاد و شناخت رابطه ای تنگاتنگ وجود دارد و بدون دانایی نمی توان فریاد را به مقصد رساند.شناخت مقدمه ای برای فریاد زنی کسانی است که اهل علم و شناخت هستند و دقیقا کاری را انجام می دهند که زیر بنایی دانشی دارد و نتیجه ی آن نیز رضایت درونی و اصلاحات برونی است.فریاد بدون شناخت صدایی زیر آب است که تنها حباب آن قابل مشاهده است.
