به قلم ـ استاد جعفر دیناروند
رئیس کارگروه تخصصی امور اجتماعی اتاق فکر انجمن روزنامه نگاران
ادراک ،توانایی آدمی برای پی بردن به محیط اطراف خویش است.این محیط گرچه جغرافیایی است اما به معنای محدود کردن ها نیست.انواعی از محیط ها مد نظر است که فهم در مورد هر یک یاوری در ادامه ی فریاد زنی است.
محیط خانه به طور مثال یکی از آن هاست.شناخت از محیط خانه در ابعاد مختلف می تواند یاری دهنده یا کاهش دهنده در ادامه باشد.
وقتی توانایی های محیط خانه از همسر گرفته تا فرزندان و خواهران و برادران شناخته شوند می توانند یاور باشند یا باعث ناامیدی در استفاده از آن ها گردند.شناخت و فهمی که از محیط ها حاصل می شود نوعی رهیابی در استفاده از توانایی های غیر خودی است.محیط در شکلی بزرگ تر می تواند شهر یا محل زندگی باشد کدامین توانایی در فریاد زنی محیط موثر واقع می شود؟
کدامین استعدادهای جمعی را می توان در محیط شهر یافت؟آیا منابع خدادادی عاملی برای فریاد زنی است؟داشته های محیطی ما به چه میزان است؟از این نظر است که شناخت محیط در ابعاد مختلف ،مهم تلقی می گردد.شاید این مهم در فریاد زنی چندان مشخص نباشد اما برای متفکرین و کسانی که می دانند و آگاهی های بالایی دارند کاملا مشهود و مشخصند.
شناخت از محیط تنها برای کمک به فریاد زنی نیست بلکه نوعی شناخت و زمینه سازی برای ایجاد آن هم هست.در واقع با شناخت محیط است که انواعی از ظلم ها مشخص می شوند و شکل هایی از ستم ها برملا می گردند.دانایی از محیط می تواند انواعی از فریاد ها را ایجاد کند.این وظیفه ی اهل علم است که بدون شناخت محیط اقدام به فریاد زنی نکنند.
این مهم زمانی بهتر موثر می شود که بداینم در طول تاریخ فریادهای فراوانی ایجاد شدند که نتیجه ای نداشتند.ابعاد مختلف شناختی برای محیط به همین معناست که تعدد را راهی برای پی بردن ها بدانیم و بر آن تاکید کنیم.شناخت محیط در واقع نوعی ادراک متقابل است.هم محیط باید تحریک کننده برای فریاد سازی باشد و هم متفکران زمینه را در آن بیابند.
فریادی که در محیط های بسته و جاهل ایجاد می کنند چندان موثر واقع نمی گردند.دانایی محیط و نیز انواعی از داشته های خدادادی مانند منابع یا شکل و محل قرار گرفتن که استراتژیک نیز می نامند نوعی توجه به اساس هاست.شناختی که دانایان از این طریق بدست می آورند می توانند باعثی برای موفقیت گردند.علمی معنا دار در مورد محیط می تواند طریقی برای ادامه ی موفقت آمیز تلاش ها باشد.
وقتی محیط شناخته شود فریاد نیز معنا دار می گردد.در واقع هشیار سازی با زمینه سازی موثر خواهد بود.انواعی از توانایی های محیطی می توانند فریاد را هدفدار نمایند.به طور مثال در محیطی که امکان درآمد سازی از گردشگری است فریاد زنی باعث توجه به این نکته می شود و افرادی که بیدار می شوند خواستار سرمایه گذاری در این بخش می گردند.
همین را نیز می توان در بخش کشاورزی یافت.محیط مناسب وتوانایی انواعی از تولیدات و یا انواع طلم هایی که به وسیله ی بعضی از سودجویان برای خشکاندن این توانایی صورت می گیرد با فریاد زنی که ناشی از شناخت محیط است حاصل می گردد.شناخت محیط در واقع زمینه های موضوعی را نیز معین می کنند.در این تلاش شناسایی های مختلف که هم منفی و هم مثبت است نمایان می شوند و فریادی که بر این اساس تولید می شود دارای منطق و دلیل می گردد.
محیط شناسی مانند تصمیم گیری برای کشتی رانی است.تا ناخدا نداند که دریای او چگونه است قادر نیست تا نوع حرکت خود را معین نماید.حرکت کردن دونده در مسیر مسابقه است.دونده می داند که به چه میزان باید برود و نوع زمینی که پا بر آن می گذارد را نیز می شناسد.
محیط شناسی در مهم ترین تاثیر خود می تواند موفقیت یا عدم آن را داشته باشد.شناختی که در محیط حاصل می شود تمام زمینه ها را مشخص می کند.فریاد زنی دانا که می داند فریادش برگشت بر خود نیست و پژواک نمی شود.فریادی است که زمینه سار بیداری برای رسیدن به اوج انسانیت بر اساس قابلیت هاست.فریاد با شناخت متفکرانه و دارای بار ارزشی اندیشمندانه است.در کنار آن منطق و در زیر بنای آن دلیل علمی نهفته است.فریاد با شناخت نوعی اعتماد به نفس ایجاد می کند و هدف را روشن و قابل دید می نماید.
علم به محیط تسلط بر آن را نیز به همراه دارد.فریاد را معین می کند و لزوم آن را مورد تاکید قرار می دهد.فریاد با شناخت معنایی والا می یابد و برنامه ریزی برای رشد را مهیا می سازد.این مهم از کوچک ترین آن تا وسیع ترین در نوسان است و بدین سان است که محیط مورد نظر قرار می گیرد.
فریاد مانند حرکت نور در تاریکی است که باعث ایجاد افقی روشن برای حرکت می گردد.اگر نور در محیطی قادر به حرکت نباشد تاباندن آن نیز بی معنا خواهد بود.فریاد با شناخت از محیط هدف دارتر خواهد شد و تلاش های قبل از فریاد را باعث می گردد.
با مطالعه ی محیط چشم ها روشن تر و دیدها وسیع تر خواهند گشت.محیط شناسی را می توان عاملی برای رسیدن به اهداف بلند انسانی در نظر گرفت که به وسیله ی متفکرین و روشنفکران جامعه برای بیدار سازی و هوشیار نمایی صورت می گیرد.
