به قلم ـ استاد جعفر دیناروند
وابستگی های آدمی به انواعی از عوامل امری است که می تواند تفاوت را در میان آن ها آشکار سازد.علاقه مندی که نوعی کشش به سمت و سویی است قادر است تا عاملی مثبت تلقی شود.
بنابراین تعلق خاطر داشتن که نوعی از نیازهای آدمی است موضوعی علمی و حقیقتی قابل قبول می گردد.تعلق به گروه یا حتی فردی خاص می تواند امور را برای نوع بشر متفاوت سازد.
شاید جنبه های مثبت علاقه و عشق بتواند این امور را راهی برای رشد و ترقی در نظر گیرد که البته باید هم باشد اما اینکه چنین روندی می تواند بار منفی هم داشته باشد دور از انتظار نیست.به طور مثال افراط در دوست داشتن می تواند وابستگی ایجاد کند که مانع رسیدن به امورات دیگر شود.شناخت این نوع از منفی ها یاوری برای جلوگیری از خسران هاست.
تعصب که از کلمه ی عصب گرفته می شود نشان دهنده ی بعدی احساسی در روابط انسانی است.علاقه مندی که بیشتر از اینکه جنبه ی عقلانی و منطقی داشته باشد تابع حسگرایی و حس پرستی است.اینکه فرد بر همین اساس به سمتی کشیده می شود در حالی که نداند چرا این شدت را دارد بسیار مهم است.یافتن دلایلی برای ایجاد تعلق خاطر امری علمی و دانشی است.
شوش در گرداب تعصبات همیشه گرفتار بوده است.حسی قوی که حتی اجازه ی منطق را نمی دهد و فقط پاسخگویی به درونی که حس گراست کافی به نظر می رسد.مانند اینکه مادری به فرزندش به اندازه ای تعلق داشته باشد که اشتباهات او را نبیند و نیابد.برجستگی های روابط او با فرزندش حس درونی اوست و چیز دیگری مداخله گر نیست.عشق در این تعریف همان بستن چشم ها از بدی ها و همه را خوب دیدن هاست.
گرداب تعصبات شوش باعث چرخیدن سریع مردمانی می شود که جز فامیل و قبیله و طایفه و خانواده چیزی را حس نمی کنند.در پاسخ به پرسش هایی که علت را می یابند فقط به دل و حس اشاره دارند.اشتباهات در نژاد پرستی را اصلا نمی پذیرند و تعلق به گروهی خاص یا نژادی معین را بنیانی برای رضایت درونی در نظر می گیرند.تعصب چشم ها را می بندد.
گرداب شوش سال هاست که این چنین مردمانی را بلعیده است.این مهم وسیله ای برای ایجاد اختلافات نیز گشته و نوعی برتری جویی را وارد میدان کرده است.منم که این چنینیم و فامیل و نسب من این چنین است.در جای خود می مانند و دور می زنند و هرگز نمی دانند که سرعت آن ها تنها توقفی خاص است.گاه پا را از گلیم خود بیرون می برند و دیگران را تحقیر می کنند و جالب اینکه خود نیز متوقف می شوند.
تعصب جدا شدن از نیروی تفکر و اندیشمندی است.چنان قدرت دارد که قانع کننده می شود.گاه تا ضد بشریت هم راه باز می کند و مورد تایید قرار می گیرد.حس که غالب شود تمام موارد نیز تابع آن می گردند.تعصباتی که می توانند شعبه های متفاوت و متناقضی را داشته باشند.مانند اینکه با بعضی از کلمات عبارت سازند و محرک گردند.تعصب هایی مانند ناموس یا خانواده که تابع تصمیمات زود هنگام و گیر افتادن در انواعی از مشکلات آینده است.
ما این گرداب را در طول تاریخ شوش یافتیم و هرگز از شدت و حدت آن کاهش پیدا نکردیم.تعصب عامل مهمی در کشیدن به قدرت وسیع حس گردید و چنان عمل کرد که جان و مرگ نیز برای آن مهم نگردید.جان را که شیرین ترین دارایی های آدمی است با تلخی تعصبات تغییر رنگ داد و به سمتی رفت که نمی بایست می رفت.گردابی که حس در آن بودن را نیز مدفون می کند.
گردابی که گاه با زبان و زمانی با نسب درآمیخت و قوی تر شد.جداسازی اساس اولیه ی آن گشت و متمایز ساختن، آغازی برای ورود به دشمنی ها و خصومت ها گردید.شاید اگر شوش به وسیله ی متفکرین خود تحت تاثیر قرار نمی گرفت تعداد گرداب های تعصبی آن نیز افزایش های قابل توجهی می یافت.اندیشه و خرد وسیله ای مهم برای مقابله با این گرداب است.
در این میان قوی ساختن این نوع از گرداب ها برای رسیدن به مقاصد حسی نیز همیشه صورت گرفته است.به دام انداختن مدرک داران و اهل علم و فضیلت در دستور کار قرار گرفت و با انگشت نهادن بر موارد حسی، آن ها را مورد نظر قرار دادند و اگر در این راه حتی به تعداد انگشتان موفق می شدند کافی بود زیرا این نوع افراد به سلاح تفکر مزین هستند و قادرند تا گرداب ها را از بین برند.
گرداب تعصب در شوش یکی از قوی ترین و طولانی ترین گرداب ها در میان انواع آن هاست.دارای شکلی جمعی است و با حس رابطه ای مستقیم دارد.بسیار زود جذب کننده است و به سختی می توان از آن جدا شد.دریایی از حسگرایی است که شناوران آن می دانند که چگونه ایجاد کنند.در میان این گرداب ها ،متفکرین و دانشمندان وجود ندارند و انسان های والا با شناخت آن از کنارش می گذرند.
