تهیه و تنظیم ـ عباس کرم الهی
روز چهارشنبه11 اسفند 1395 ساعت 9:30 صبح با حضور رئیس اداره ی آموزش و ترویج جهادکشاورزی و جمعی از کارشناسان و کشاورزان نمونه ، سایت جامع الگویی تولیدی کلزا در اراضی کشاورزی کریم نادری و برادران واقع در مرکز ترویج حر ریاحی برگزار شد .
به گزارش شوش نیوز ؛ بهروز قمرزاده رئیس اداره ی آموزش و ترویج جهادکشاورزی شهرستان شوش ضمن عرض تسلیت به مناسبت ایام سوگواری شهادت حضرت فاطمه ی زهرا(س) و عرض پوزش به خاطر تأخیر در برگزاری این نشست و قدردانی از برادران نادری به خاطر تقبل میزبانی این سایت ؛ به تکنیک های کشاورزی و مواردی که می بایست رعایت شود اشاره کرد و گفت : اولین بحثی که در مورد آن صحبت کنم ، تعریف تناوب است ، لذا بدانیم بهترین تناوب زراعی چیست ؟ رعایت تناوب زراعی یکی از موثر ترین راههای سالم سازی زراعی است . کشت مستمر و پی در پی گیاه در یک قطعه زمین باعث افزایش حشرات , کنه ها , نماتد ها و علف های هرزی که روی آن گیاه رشد و نمو می کنند شده و خسارات زیادی به بار می آورند . هر خانواده گیاهی , آفات مخصوصی دارد که معمولا قادر نیست به جنسها و گونه های گیاهی دیگر ضرر بزند . در زراعت های پشت سرهم , عملیات مبازه همه ساله چندین بار تکرار می شود که ادامه و تکرار آنها علاوه بر آلوده کردن محیط زیست و کاهش نسبی حاصل خیزی خاک اکثرا سبب پیدایش گروه های مقاوم در حشره کنه ها می شود . اگر تناوب زراعی رعایت شود , تا حدزیادی آسیب رسانی آفت ها و عوامل بیماری زا , کاهش پیدا خواهد کرد . در واقع تناوب کشت در کاهش جمعیت حشرات , بیماری ها و نماتد ها نقش بزرگی را بر عهده دارد.
وی افزود : چنان چه کشاورزی فقط به تولید یک محصول در مزرعه ی خود بپردازدو یا همیشه یک محصول را در یک قطعه ی زمین بکارد, نه تنها حداکثر بازده را از کار و عوامل تولید در دراز مدت به دست نمی آورد بلکه با مسائلی از قبیل نقصان تدریجی عملکرد طی سالهای متوالی ,توسعه ی علف های هرز , آفات و بیماری های گیاهی , فرسایش و نقصان باروری خاک , عدم بهره گیری از عوامل تولید مانند آب آبیاری , نیروی کار و ماشین آلات د ربخشی از سال و در نتیجه بهدر رفتن سرمایه , نوسانات قیمت محصول در بازار و عوامل نامساعد محیطی پیش بینی نشده روبرو می گردد. مجموعه ی این عوامل موجب شکست سیستم تولید در کوتاه مدت یا بلند مدت خواهد شد . زارع می بایستی برای پرهیز از این مشکلات تولید دو یا چند محصول را در مزرعه ی خود مورد مطالعه قرار دهد, از کاشت مداوم یک محصول در یک قطعه ی زمین خودداری کند و اصول تناوب زراعی را رعایت کند. توالی زمان کاشت محصولات مختلف را د ریک قطعه زمین با ترتیب ثابت تناوب زراعی گویند.تناوب زراعی مطلوب آن است که باعث افزایش عملکرد محصولات مورد کاشت (نسبت به کاشت مستمر آنها در یک قطعه زمین ) گشته, سبب حفاظت آب و خاک شده و بازده اقتصادی کار و سرمایه را افزایش دهد. واقعيت اين است كه تناوب مناسب خاك ، ترميم يا بازگشت حالصخيزي خاك را براي مصرف انسان است. به هر حال زيان هاي سيستم تك كشتي از ديدگاه كشاورزي پايدار آشكار شد.
قمرزاده در ادامه به اهداف و روش های تناوب زراعی اشاره کرد و خاطر نشان نمود : تناوب زراعي از كاهش حاصلخيزي خاك اجتناب مي كند ، مثل رشد محولات يكسان كه مكررا در يك مكان عاقبت خاك را از مواد غذايي متنوع خالي مي كنند. يك محصول كه خاك را از يك نوع ماده ي غذايي خالي مي كند ، در فصل زراعي بعد با يك محصول غير همسان كه مواد غذايي را بر مي گرداند يا نسبتي از مواد غاذيي را بر مي گرداند كاشته مي شود . با تناوب زراعي كشاورزان مي توانند زمين هايشان را تحت توليد پيوسته نگه دارند، بدون احتياج به رها كردن يا آيش و بدن احتياج به كودهاي مصنوعي كه هر دو روش گران است.
وی سپس به سایت جامع الگوئی تولیدی کلزار اشاره کرد و گفت : با توجه به ساستی که وزارت جهاد کشاورزی داد ، حدود چهار سال است که سایت هایی را در شهرستان ها پیش بینی کردن و از گذشته سایت جامع الگوئی تولیدی گندم در اراضی مرکز ترویج حر ریاحی اجرا شده است و در بخش چغندر مرکز ترویج بن معلا قبل از دیگر مراکز اقدام کرده است و هدف اصلی سایت ها این است که یک کشاورز را به عنوان پایلوت سایت انتخاب می کنند همانند سایتی که در اراضی برادران نادری با 12 نمونه بدز کلزا کاشته شده که در پایان این نشست از نحوه ی روش 12 بذر بازدید به عمل خواهد آمد .
رئیس آموزش و ترویج جهاد کشاورزی شهرستان شوش کشاورز را یک مددکار تابعی دانست و تصریح نمود : سایت الگویی جامع تولیدی عبارتست از یک واحد تولیدی متعلق به یک مددکار و یا به عبارتی کشاورز ترویجی و یا تسهیلگر روستائی و تعدادی واحد متعلق به سایر بهره برداران یک روستا که در آنها کلیه ی توصیه‌های فنی و یافته های تحقیقاتی و طرحهای مورد نظر وزارت جهاد کشاورزی با تجمیع منابع و امکانات، اجرا گردیده و تعمیم و توسعه می یابد. واحد متعلق به مددکار واحد اصلی و سایر واحدها واحدهای تابعی نامیده می شوند. در طی یک برنامه 5 ساله باید کلیه پهنه های تولیدی تحت پوشش سایت ها قرار گیرند . براساس این طرح جمیع طرح ها اعم از اجرائی و ترویجی (در مورد یک محصول یا موضوع مشترک) که در گذشته در محل های مختلف و با رویکردهای ناهماهنگ اجرا می شد، در قالب یک سایت جامع اجرا می شوند، تا بتوان ضمن بهره گیری از« یافته های تحقیقاتی ، سیاستهای حمایتی زیربخشهای اجرائی و اقدامات ترویجی آموزشی » واحدهای تولیدی مجری را تحت پوشش همه جانبه قرار داده و الگوهای موفقی را در شرایط کشاورزان ایجاد و با دیگر فعالیت های ترویجی زمینه اشاعه و گسترش آنها را فراهم نمود.
مهندس حسن رضا زمانی رئیس مرکز ترویج جهاد کشاورزی حر ریاحی در تکمیل سخنان قمر زاده به اهداف اختصاصی ایجاد سایت جامع الگوئی تولیدی اشاره کرد و خاطر نشان نمود : نظام مندی و هماهنگی فعالیت های ترویجی واقدامات زیربخش های اجرائی و تحقیقاتی در راستای اهداف توسعه ای بخش کشاورزی به منظور ایجاد هم افزائی. انتقال یافته ها و نکات فنی از طریق تهیه دستورالعمل و توصیه های فنی منطقه ای و اجرای آنها در سطوح الگویی معرفی عملیاتی سیاستها و طرحهای وزارت جهاد کشاورزی در واحدهای الگویی ارتقاء مدیریت مزرعه در واحدهای الگویی افزایش سطح پوشش و گسترش بکارگیری فناوری‌ها و توصیه‌های فنی از طریق تحت پوشش قرار دادن کشاورزان پیرامونی وسایر بهره برداران در طول سالهای برنامه و حمایت از شبكه خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی، از طریق کارسپاری و کسب تجربه عملی توسط آنان مهم ترین اهداف اجرای سایت است .
وی در ادامه به پیامدهای مورد انتظار از اجرای سایت پرداخت و عنوان نمود : « افزایش دانش فنی و مهارت تولیدکنندگان ـ افزایش بهره وری تولید ـ افزایش عملکرد تولید ـ کاهش هزینه های تولید ـ افزایش درآمد کشاورزان ـ پایداری تولید ـ استفاده بهینه از قابلیت های موجود ـ عملکرد جامع تمام بخش های دولتی و غیردولتی و اجتناب از حرکت ها و اقدامات پراکنده و جزیره ای » عمده ترین پیامدهای سایت به شمار می آید .
مهندس نجف آبادی معاون مدیرعامل شرکت کشت و صنعت نیشکر میان آب نیز به اهمیت و ضرورت اجرای سایت اشاره کرد و در این خصوص اظهار داشت : تجمیع تمام فعالیت ها و خدمات در سایتهای الگوئی (بالاخص خدماتی که محدودیت دارند)، باعث هم افزائی این خدمات و افزایش اثربخشی آنها می شود. با ایجاد الگوهای موفق در شرایط تولیدکنندگان زمینه تسری و اشاعه آنها فراهم خواهد شد. با یک برنامه ریزی منظم و جامع کلیه توصیه های کاربردی و مناسب که در حال حاضر به کار گرفته نمی شوند، در مقطع زمانی معینی به اکثریت بهره برداران انتقال داده خواهد شد.کارسپاری به شرکتهای خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی، به صورت واقعی و متعهدانه انجام می گیرد.با یک برنامه ریزی منظم و استمرار اجرای طرح سطح پوشش آن به کلیه پهنه های تولیدی افزایش می یابد.
وی در ادامه به راهبرد ترویجی مورد نظر پرداخت و خاطر نشان نمود : راهبرد غالب در این طرح مبتنی بر فعالیت و همکاری زیربخشها، تلفیق و بکارگیری مناسب منابع موجود، انتقال دانش و توصیه های فنی و یافته ها، فناوری ها و تجارب سازگار است که با هدف نتیجه‌گرا و اثربخش در قالب رهیافتی تلفیقی و برگرفته از رهیافت مشارکتی و با همکاری بخش خصوصی انجام می شود. رهیافت ترویجی مورد نظر در این سایتها مبتنی بر الگوسازی از طریق مدیریت تلفیقی روشهای ترویجی است که متعاقبا طی توضیح برنامه عملیاتی شرح داده خواهد شد.
الف) نکاتی که باید در سایت ها رعایت شوند: « سایت باید محل کاربرد و اشاعه و گسترش دانش و فن‌آوری در منطقه باشد ـ واحد تولیدی که برای سایت انتخاب می شود باید از نظر شرایط و امکانات، مشابه اکثر واحدهای بهره‌برداری منطقه بوده و عملکرد فعلی آن نیز کمتر از متوسط نباشد ـ بهره بردار واحد اصلی سایت (مددکار ترویجی) خوشنام و مورد پذیرش اهالی روستا و علاقمند به اجرای طرح باشد ـ محل سایت حتی الامکان باید در معرض دید و یا قابل دسترسی برای دیگران باشد ـ اندازه واحد سایت با توجه به نوع محصول و طرح، متغیر است ولیکن باید در حد عرف منطقه و اکثریت تولیدکنندگان باشد ـ محصولات وموضوعات مورد نظر باید بر اساس نیاز سنجی منطقه ای و اولویتهای ملی و منطقه‌ای تعیین شوند .
وی افزود : بايستي اطمينان حاصل شود كه در صورت مثبت بودن نتيجه طرح، كشاورزان مي توانند در حد لازم به فناوري مورد نظر در مؤسسات يا بازار، دسترسي داشته باشند ، كشاورزان محل بايستي از ابتداي اجراي طرحها در جريان كامل اجراي آن قرار گيرند.
مهندس نجف آبادی سپس به اقتصادی بودن طرح اشاره کرد و گفت : محققين سطوح استانی كه مجري طرحهاي تحقيقاتي اوليه در زمينه مورد نظر بوده‌‌اند در پیاده سازی طرح در سایت همکاری نمایند.از آنجايي كه هدف اولیه این طرح، آشنايي مددکار با يافته هاي جديد و بکارگیری و انتقال توصيه جديد به ساير كشاورزان است، لذا كليه مراحل اجرايي واحد اصلی باید توسط مددکار و با نظارت و هدایت کارشناسان فنی طرح باشد.برنامه ریزی و اقدام لازم برای اطلاع رسانی ترویجی به دیگران از نحوه اجرای طرح ها و نتایج حاصله به عمل آید. تعداد سایت در هر منطقه بستگی به توان و امکانات مرکز جهاد کشاورزی دهستان و مدیریت شهرستان به ویژه از بعد نیروی انسانی وتوان فنی شرکتهای خدمات مشاوره ای، فنی و مهندسی کشاورزی دارد.
مهندس نجم الدین شرفی سرپرست اداره ی دام کشاورزی کشت و صنعت میان آب نیز اموری که می بایست توسط معاونت ترویج و آموزش جهاد کشاورزی انجام گیرد اشاره کرد و اظهار داشت : « تدوین و ابلاغ سیاست ها و دستورالعمل ها ـ هماهنگی های لازم با زیربخش های اجرایی و تحقیقاتی برای مشارکت و حمایت از اجرای طرح ـ تعیین کارشناسان معین استان ها به منظور هماهنگی، پیگیری و نظارت بر اجرای طرح ـ تهیه شیوه نامه اجرائی طرح ـ تشکیل كارگروه های فني ويژه برای هر یک از زیربخشها و حتی الامکان محصولات و موضوعات ـ پشتیبانی فنی و هدایتی از طریق اعزام کارشناسان و محققین مربوطه ـ تشکیل نشست های ملی و منطقه ای توجیهی ومشورتی و هدایت، نظارت و ارزشیابی مستمر طرح در سطح کشور و استان خوزستان »
در پایان با توضیحات مهندس نگار نیاکان پیرامون 12 گونه بذر کلزای کاشته شده ، بهترین و ضعیف ترین بذر با توجه به شرایط اقلیمی شناسایی شدند .
اما موضوع که ما را در تهیه گزارش عذاب داد ، این است که برای رفتن به اراضی مرکز ترویج حر ریاحی ، یک وسیله ی نقلیه به اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی فرستاده شد و وقتی ما با این ادبیات و این احترام مواجه شدیم از رفتن به سالن امور تربیتی و سالن اجتماعات فرماندار برای تهیه ی دو گزارش صرف نظر کرده و به محل رفتیم ، اما همین که کار تمام شد کسی ما را تحویل نگرفت و هر کس سوار خودرویی شد و از کنار ما که پیاده روی می کردیم عبور کرد ، انگار که ما را با یکی از کشاورزان آن منطقه اشتباه گرفته باشند باز خدا اموات غلامعباس اسلامی پناه از دوستان قدیمی را بیامرزد که ایستاد و ما را تا شوش رساند و بنده خدا مورد بی مهری پلیس هم قرار گرفت و با صدور یک برگ جریمه ی 20 هزار تومانی از ایشان استقبال شد .
