نویسنده: علی طالبی
نمایشنامه نویس ،طراح صحنه و بروشورگروه تئاتر اندیشه
قلیان قجری پیش از آنکه روایت مستندی از تاریخ ایران باشد، فانتزی تلخی است از کارکردهای نظام پادشاهی در ایران. در این حکایت آشنا، قبله ی عالم در سراشیب عیش و بگو مگو های حرمسرایی، به آنچه نمی اندیشد صلاح و فلاح رعیت است.
قلیان قجری از نظر پارامترهای نمایشی در دسته ی کمدی فانتزی است. نوعی طنز که در بیشتر مواردحوادث تاریخی را دستمایه ی کار خود قرار می دهد. اتکاء به یک مسئله ی مستند و آفریدن حاشیه ها و لحظه های پیرامونی.
■هادی مهدوی با ایفای نقش شاه، درجه ی قابل قبولی از حس ها و حرکت ها را آفریده است. خلق جلوه های ریتمیک، ایجاد سکته های به موقع در بیان و حرکت، میمیک پویا، در کنار لهجه ای اغراق آمیز، همه از نکات قابل توجه در این کار نمایشی است. بی تردید هادی مهدوی در کنار بزرگانی چون رسته خاک، به میزانی از متد بازیگری رسیده است که می توان آن را نقطه ی آغازین کار ایشان به حساب آورد.
■ بازی عبدالحسین رسته خاک، با پختگی تمام، تجربه ای گرانبهاست که هر بازیگری که در کنار او قرار می گیرد، بتواند به راحتی از این پاس های طلایی، گل های زیبا بیافریند. رسته خاک به راحتی دیالوگ را پاس می دهد و طرف مقابل را سیراب می کند و ذهن اورا(هرچند آماتور و تازه کار باشد) در یک فرایند خلاقانه به گویش و پویش یک رفتار دراماتیک تشویق کند.
■ متاسفانه وفور و اجرای بیش از اندازه ی کمدی های ساده و دم دستی در شوش، ذائقه ی مردم را به پذیرش یک نوع خاص از کمدی وادار کرده است. مخاطب با دیدن این نوع نمایش، تئاتر را یاد نمی گیرد و از حس و بیان و حرکت، لذت نمی برو، فقط می خندد.
■قلیان قجری به کارگردانی آقای رسته خاک، از کمیاب ترین نوع کمدی در شوش است. این نوع نمایش در عین حال که لحظه های طنز بی شمار دارد، تماشاگر مجاب می شود که در صحنه ی تئاتر نشسته است و با کنش بازیگر همسوست. کارگردانی و بازیگری را درک می کند و در خرد و کاتارسیس تئاتر شریک می شود.
■قلیان قجری در نوع خود آفرینشی مبارک در تئاتر شوش است که می رود تا نگاه مسوولان بالادستی را به کمدی فاخر شوش جلب کند.
■و اما نکات قابل توجه:
1ـ میزانسن ها می توانست پویاتر باشد. انعطاف فیزیکی مهدوی به گونه ایست که می توانست در میزان های پیچیده تر، لحظات کمیک بدیعی خلق کند.
2 ـ بیان در سمت بازیگر مهدوی گاهی به محاق می رفت. ضعف در قسمت پایانی برخی دیالوگ ها و ضعف در سرایش ترانه که اصلا با ساختار نمایش جمع و جور نشد.
3 ـ ضعف در گریم قجری در سمت خانم ها.
