محمد خانه زر ـ پژوهشگر و روزنامه‌نگار
مطالبه گری را می‌توان زیرمجموعه‌ای از حقوق شهروندی و به‌عنوان اراده‌ای همگانی برای پیگیری جدی و احقاق حقوق شهروندی دانست که در صورت تحقق همه جنبه‌های آن درنهایت موجب افزایش رضایت‌مندی شهروندان و امنیت اجتماعی و کاهش قابل‌توجه ناهنجاری‌های اجتماعی خواهد شد.
شرط لازم و اساسی برای رسیدن به مطالبه گری و حقوق شهروندی، در داشتن روحیه و انگیزه بالای «پرسشگری و تفکر انتقادی» و برخورداری از فضا و بستر مطمئن و امنی است که در آن، همه شهروندان امکان گفت‌وگوی سازنده را داشته باشند. در چنین فضا و بستری است که شهروندان خواهند توانست «عملکرد کارگزاران» خود را مورد نقد، بررسی و ارزیابی منصفانه قرار دهند.
به نظر می‌رسد که در شهرستان شوش وضعیت مطالبه گری قانونی برای دستیابی به خواسته‌ها و حقوق شهروندی رضایت‌بخش نیست و مردم شهرستان نتوانسته‌اند و نخواسته‌اند به طرز شایسته و بایسته‌ای مطالبات قانونی خود را پیگیری و محقق سازند. همین عدم توانایی کافی و وافی در پیگیری مطالبات به‌عنوان مانعی جدی و اساسی در مسیر پیشرفت همه‌جانبه شهرستان قرارگرفته است.
آنچه موجب شده است که مردم شهرستان شوش نتواند و یا نخواهند خواسته‌های خود را بر اساس داشته‌های شهرستان پیگیری نمایند را می‌توان در علل و عوامل زیر برشمرد:
1 ) ـ قانع بودن مردم شهرستان به حداقل‌ها و عادت کردن به وضعیت موجود.
2 ) ـ بی‌تفاوتی بخش بزرگی از مردم شهرستان برای پیگیری جدی خواسته‌های همگانی.
3 ) ـ برتری و ترجیح دادن منافع شخصی بر منافع و خواسته‌های همگانی و عدم توجه به خیر و صلاح همگانی.
4 ) ـ غلبه نگاه قومیتی و سنّتی، ادغام در روزمَرَگی و غلبه تک‌صدایی در شهرستان.
5 ) ـ سرخوردگی و ناامیدی در بخش دیگری از مردم به‌ویژه صاحب‌نظران و روشنفکران به تصور اینکه در تغییر و تحولات و روند امورات شهرستان فرصت تأثیرگذاری مثبت به آنان داده نشده است.
6 ) ـ عدم آشنایی کافی مردم شهرستان با فرهنگ مشارکت اجتماعی، فرهنگ و حقوق شهروندی، فرهنگ پرسشگری و تفکر انتقادی.
ازآنجایی‌که مطالبه گری را می‌توان در راستای فریضه «امربه‌معروف و نهی از منکر» و در نظر گرفت، بنابراین تحقق این مهم می‌تواند علاوه بر همجوشی و همکاری سازنده میان مردم و کارگزاران شهرستان، نشاط و پویایی بیشتری برای همواره کردن و شتاب‌دهی به پیشرفت همه‌جانبه شهرستان شوش را فراهم بیاورد.
پُرواضح است که برای کنار زدن موانع موجود بر سر راه مطالبه گری و حقوق شهروندی می‌بایست به رفع و حل اساسی «مشکل موجود در ساختارهای فرهنگی و اجتماعی» شهرستان پرداخت که این امر نیز تنها با طراحی و برنامه‌ریزی بسته کاملِ «فرهنگ‌سازی و جامعه‌پذیری» و با حضور همه مردم و نهادهای شهرستان قابل تحقق است.
