ب
ه قلم ـ استاد جعفر دیناروند
معنای لغوی:در کلیه معانی، تشابه وجود دارد لذا می توان آن را بدین شکل معنا نمود، تکیه کردن به خود، متکی شدن به خود ، وثوق اطمینان، اتکای به خود، خود باوری.
تعریف:برای تعریف این واژه چند مفهوم قابل بررسی است که یک معنا را می رسانند مانند(self-confidence یا self-assurance یا self- esseem) تعاریفی مانند "احساس خود باوری، توانایی و دریافت واقع بینانه از خویشتن" و " آن احساس و شناختی که از توانایی ها و محدودیت های بیرونی و درونی هر فرد از خود داراست". نمونه هایی از این تعاریف است.
توضیح:بدون شک، توانایی ها در این رابطه موثر واقع می شوند.افرادی که بتوانند از خود شناخت واقعی داشته باشند، این واقعیت را می پذیرند که شکست خورده احساس نشوند و بر اساس آنچه در تفکر و ذهنیت خود دارند، تلاش نمایند.
بدون شک برای رسیدن به منظور و مقصودهای انسانی، داشتن تصور مثبت از خود و اینکه « می توانم» جنبه بسیار مهمی است.با این تذکر که منجر به خودستایی های بی منطق نشود.تربیت در روند فعالیت های خود به دنبال آن است تا توانایی های فردی را به عمل تبدیل نماید و بکوشد تا او را به حد اعلی شکوفایی برساند. وظیفه ی مربی و معلم نیز همین است که از روش هایی استفاده نماید تا فرد بر خود مسلط گردد و از خویشتن خویش، باوری حرکت دهنده داشته باشد.اینکه همه افراد نمی توانند مانند هم باشند یک اصل است اما اینکه افراد بتوانند خود را به بالاترین درجه ممکن برسانند نیز یک اصل غیر قابل برگشت است.
بنابراین باید در این باب که تربیت بتواند در طول فعالیت های خود چنین حالت و باوری را در فرد ایجاد نماید، یک نکته مهم و حیاتی محسوب می گردد.افرادی که خود را سرخورده، احساس می کنند، نشان دهنده نوعی ناتوانی در روش های تربیتی است. اعتماد به نفس و یا خود اتکایی و یا خود پنداری نوعی باور درونی است که باید در افراد ریشه دواند تا مایه حرکت و فعالیت گردد.با ایجاد اعتماد به نفس، مسئولیت پذیری فرد افزایش می یابد و لذا، بیشتر تلاش می نماید.استقلال عمل و کمتر وابسته شدن نیز حاصل اعتماد داشتن به نفس است.
شخص با چنین حالتی می داند که خود، باید وارد عمل گردد و نتیجه گیرد.سخت کوشی نیز یکی دیگر از این حالت است و بر اساس آن، خستگی برای فرد معنایی نمی یابد.نظم و داشتن برنامه برای رسیدن به حداکثر رشد نیز میسر می شود. تربیت باید بکوشد تا در فرد اعتماد به نفس ایجاد کند.دادن مسئولیت ها، احترام به توانایی ها، پذیرش و مثبت نگری نسبت به فرد و واقعیت نگری در برخورد با او در جریان تلاش ها، راه هایی است که زمینه خود باوری را مهیا می سازند. با توجه به اینکه هدف تربیت « رشد و تعالی» افراد است لذا استفاده از روش هایی که بتوانند در فرد اعتماد به نفس ایجاد کنند، ضروری است.با داشتن چنین حالتی، تربیت دان کمتر نگران رسیدن به اهداف است و وابستگی های بیشتر به او نیز کاهش می یابند.اعتماد به نفس را باید یکی از موثرترین حالات در سرعت بخشی به روند رشد محسوب داشت.
