به قلم ـ استاد جعفر دیناروند
رئیس کارگروه تخصصی اموراجتماعی اتاق فکر انجمن روزنامه نگاران
انسان موجودی اجتماعی است لذا اقدام به تشکیل گروه های جمعی می نماید.این نفس آدمی است که نمی تواند فردی زندگی کند.تلاش و کوشش های او بیشتر از اینکه جنبه ی فردی داشته باشند جمعی هستند.
کوشش هایی که برای تشکیل انواعی از نهاد انجام می گیرد نیز موید همین نکته است.شاید مهم ترین نهادی که هم ضامن جمع گرایی او و هم ادامه ی نسل است خانواده باشد.
اجتماعی کوچک اما با معنا که در آن شخصیت اولیه ی فرد شکل می گیرد و روابط اجتماعی آموخته می گردد.خانواده در تعریف در حداقل تشکیل شامل دو نفر است که بر اساس قواعد و فرهنگ هر کشور تشکیل می گردد.تربیت فرزندان در این نهاد آغاز می شود و انواعی از رویدادها در آن به شکل گیری رفتارهای فرد منجر می شود.
خانواده در درون خود دارای ابعادی خاص برای مطالعه و اظهار نظر است.در این میان می توان به فریاد خانواده اشاره نمود که دارای دو بعد متفاوت است.فریادی که از درون خانواده برمی خیزد و فریادی که از برون آن برخاسته می گردد.فریاد درون خانه و خانواده دارای ماهیتی است که به نوع تربیت و نیز انواعی از روش های تربیتی مربوط می گردد در حالی که فریادهای برون خانواده شامل انواعی از رفتارهاست که متوجه ی خانواده است.
در شکل اول اعضای خانواده مسبب هستند و در شکل دوم دیگرانی که در خانواده زندگی نمی کنند عامل محسوب می شوند.گرچه آغازین این فریادها متفاوت از هم هستند اما ماهیت هر دو متوجه ی خانواده است.انواعی از رفتارهایی که شامل درون و برون آن است و تلاش و کوشش های فریاد زنان برای اصلاح امور و تعادل در درون خانواده های یک جامعه است.
فریاد درون خانواده را اعضای آن ایجاد می کنند.بسیاری از افراد با رضایت یا نارضایتی روبرو می شوند و لذا با توجه به آنچه درک می کنند نسبت به انتقال دردها اقدام می نمایند.پدر به عنوان عضوی در این گروه در تلاش است تا با انواعی از فریاد ها اعضای دیگر را متوجه ی وضعیت کند.در این شکل از فریاد هرگز سر و صدا در آوردن نیست.
نوعی هوشیاری سازی است که با تربیت هم یکی نیست گرچه می تواند در خدمت آن باشد.انواعی از فریادها برای کنترل رفتارهای درون خانه و نشان دادن وضعیت برای استمرار که نهایت آن توجه به رشد و تعالی است.به طور مثال احساس مسئولیتی که پدر برای ادامه ی تحصیل فرزندان دارد منجر به فریادی معنا دار برای کسانی می شود که به آن بی توجه هستند.فریادهای اعتراضی فرزندان نیز در این شکل معنا دار است.
تفاوت فریادهای درون خانه با برون آن در چند نکته نهفته است.اول اینکه در خانه محدود به اعضاست در حالی که در برون خانه محدودیتی وجود ندارد.دوم اینکه در خانه نوعی دلبستگی و تعلق خاطر وجود دارد که ممکن است منجر به رعایت مواردی گردد که شکل فریاد را تغییر می دهد در حالی که در برون خانه این استحکام وجود ندارد.
سوم اینکه در خانه و خانواده همه ی اعضا چنین فریادهایی دارند در حالی که در برون خانه این چنین نیست.فریادهای هر دو در ماهیت متوجه ی رشد بشری است و از این نظر منظورهای مشابه ای دارند اما هرگز مانند هم نیستند.در فریادهای برون خانواده گاه قبل از تشکیل یک خانواده ایجاد می شوند در حالی که در برون خانواده هرگز قبل از آن فریادی به وجود نمی آید زیرا خانواده ای موجود نیست.
موضوعات فریادی در هر دو شکل ، از نظر شکل گیری مانند هم نیستند.برای توضیح بیشتر می توان به فریادهای برون خانواده نگاهی ویژه داشت.فریادهایی که روشنفکران و اندیشمندان اجتماعی ایجاد می کنند در مورد چگونگی تشکیل خانه و خانواده است.فریاد هایی که به سن ازدواج مربوط می شوند تنها یکی از آن هاست.برای فریاد ساز برون خانه، تنها روابط برای تشکیل اصل نیست.سن و رشد جسمانی همراه با فکر و عقل اموری لازم و ضروری است.
بنابراین این فریادها مبین آن هستند که در هر سنی نمی توان تشکیل خانواده داد زیرا نسل هایی ایجاد می شوند که پیشرفته و مستقل نیستند.فریاد در مورد انواعی از افراد که صلاحیت تشکیل خانواده را ندارند نیز تابع همین نوع از فریادهاست.فریاد برون خانواده متوجه ی کل جامعه ی انسانی است.
فریاد و خانواده دارای دو شکل از برون و درون است که گاه متضاد با هم می شوند.در درون استحکام خانواده در حالی که در برون جلوگیری از تشکیل بعضی از خانواده هاست.به طور مثال افرادی که از نظر تولید مثل سالم اما از نظر فکر و عقل دارای نقصان هستند نباید خانواده تشکیل دهند.
فریادهای متخصصین امور اجتماعی برای جلوگیری از تشکیل چنین خانواده هایی است.در مورد تولید مثل و تعداد آن ها هم فریاد ها فراوانند.کسانی که قادر نیستند تا تربیت درستی را منتقل کنند نباید فرزند دار شوند.فریاد در برون خانواده برای ایجاد نسلی سالم و رشد یافته است.پیشرفتگرایی برای رسیدن به تعالی نوع بشر است.
با توجه به این که اساس رشد و تعالی در درون خانواده ها بنیان گذاشته می شود لذا فریادهایی که برای ایجاد چنین خانواده هایی سر داده می شوند از باب دردهایی است که نبود آن ها در دل روشنفکران و دانشمندان فاجعه به وجود آورده اند.فریادهای خانواده رساترین و در عین حال زیر بنا ترین فریاد ها محسوب می شوند.
