به قلم : عباس کرم الهی
در حالی که استان زرخیر خوزستان به قلب تپنده ی ایران لقب دارد و با داشتن رودخانه های« کارون ، دز ، کرخه ، مارون ، جراحی و زهره» که در این میان رودخانه ی کارون با درازای ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین و پرآب ترین رودخانه کشور محسوب می شود .
رودخانه ی کارون تنها رودخانه ای است که از مبدا تا انتها داخل ایران قرار دارد و همچنین تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است. آب آشامیدنی کلان‌شهر اهواز از رودخانه کارون تامین می‌شود.
گرمای هوا در خوزستان به ۵۰درجه رسیده، اما با وجود همه وعده‌ها روستاها در هر ۴گوشه استان، آبی برای آشامیدن ندارند. در حاشیه ی این رود تمدن‌های بزرگی از ایران شکل گرفته‌است. سرچشمه و شاخه‌های کارون سرچشمه شاخه‌های اصلی کارون (ارمند و بازفت) و چشمه دیمه، زردکوه بختیاری در استان چهار محال و بختیاری است ولی شاخه‌های فرعی آن از کوه‌های گوناگون سرچشمه می‌گیرند مانند خرسان از دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد و دز از بلندی‌های لرستان. این رود، پس از گذر از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقه‌ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می‌شود.
رودخانه ی کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌شود که در جنوب شوشتر با یکدیگر پیوند می‌یابند. مهم‌ترین شاخه ی فرعی کارون، رودخانه ی دز است که در شمال اهواز به کارون می‌پیوندد. رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیج فارس می‌شود. پیچ و خم‌های موجود در سر راه این رود، خوزستان را به جلگه‌ای بی‌نظیر تبدیل کرده‌است. روزانه ۲۰ هزار متر مکعب آب از رودخانه ی کرخه توسط آبراهی به نام کانال شهید چمران به رودخانه کارون منتقل می‌شود. زمانی کارون عریض‌ترین و پرآب ترین رودخانه ایران بود. اما امروز بیشتر از آنکه شبیه یک رود پرخروش باشد، به نهر کم آب و کوچکی می‌ماند که برای دفع آبهای سطحی ساخته شده است.
سدهای مختلفی بر روی این رودخانه ساخته شده‌اند که مهم‌ترین آنها، سدهای «کارون ۱، کارون ۳، کارون ۴، مسجد سلیمان» و در پایین‌تر، «سدهای گتوند علیا و سد تنظیمی گتوند» می‌باشند.
2 ) ـ رودخانه مارون :
مارون یکی از رودخانه‌های جنوب غربی ایران است.مارون که طاب هم نامیده می‌شده سرحد جغرافیایی فارس و خوزستان بوده و امروز از میانه خاک کهگیلویه و سپس بهبهان گذر می‌کند. مارون در جایی به نام جم صبی وارد دشت خوزستان می‌شود. این دشت کوهپایه‌ای در قدیم هرمزدگان نامیده می‌شد و همان جایی است که اردشیر ساسانی در نبردی بر اردوان اشکانی پیروز شد.سدی نیز بر روی رودخانه مارون زده شده به نام سد مارون.رودخانه مارون محلی دنج وتفریحی برای مردم لنده ومیهمانان نوروزی می باشد.رود مارون که در تنگ تکاب از مرز استان خارج می شود واز کنار بهبهان گذشته و به نام رود جراحی وارد خلیج فارس می شود .
3 ) ـ رودخانه ی زهره :
رودخانه زهره یا هندیجان با طول تقریبی حدود ۲۷۵ کیلومتر در سه استان فارس ،کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان جریان دارد. ین رودخانه از کوه کنه دوده در نزدیکی اردکان واقع در استان فارس سرچشمه می گیرد . این رودخانه از کنار شهرهای اردکان ، سپیدان و ممسنی در استان فارس می گذرد که در نزدیکی شهرستان ممسنی رودخانه فهلیان هم به آن می ریزد و بعد از خارج شدن از استان فارس به مسیر خود به سمت جنوب غرب ادامه می دهد و از کنار شهرستان گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد عبور می کند که پس از ریخته شدن رودخانه های بابا منیر و هفت قنات در آن به سردشت(زیدون)بهبهان در استان خوزستان وارد می شود و با گذشتن از روستای سریره به سمت شهرستان هندیجان در جنوب تغییر مسیر داده و با گذشتن از این شهرستان به خلیج فارس می ریزد. این رودخانه بر حسب شهرها و دشت های که در مسیر خود از نزدیکی آنان میگذرد به نام ها مختلفی مثل اردکان،شش پر،شورممسنی،زیدون نامگذاری می شود که نام رسمی آن رودخانه زهره و یا بر اساس اخرین شهری که از آن میگذرد و به دریا می ریزد رودخانه هندیجان نیز نامیده می شود.
4 ) ـ رودخانه کرخه :
کَرخه نام رودخانه‌ای است در جنوب باختری ایران در استان خوزستان.رودخانه کرخه از شمال به سوی جنوب جریان دارد و پس از گذر از کنار آثار شوش باستان به سوی باختر تغییر مسیر می‌دهد. در چهل کیلومتری شمال اهواز مسیر آن دوباره تغییر کرده و وارد عراق می‌شود.
کرخه در عراق به رود دجله می‌ریزد. کرخه ۹۰۰ کیلومتر درازا دارد. بزرگ‌ترین سد ایران بر روی رود کرخه ساخته شده و سد کرخه نام دارد. نام کرخه نامی بسیار باستانی است و نام منطقه و حکومتی کهن در جنوب خوزستان بوده‌است. سرچشمه ی رشته کوه زاگرس ریزشگاه دجله ریزشگاه‌های حوضه زهکشی ایران عراق طول ۹۰۰ کیلومتر 4) رودخانه دز درباره نام این رودخانه دو گونه نظر وجود دارد: نام این رود برگرفته از واژه دِزَ (deza) که در فارسی به معنی : ( نشانه، مرز و طلایه) است می‌باشد . دلیل نام گذاری این رودخانه به این نام، قرار گرفتن آن به عنوان مرز سرزمین اتابکان بوده است. کاربرد این نام در برخی مناطق دیگر که در طول تاریخ مرز و طلایه قرارداده شده اند نیز مشاهده می‌شود .
استان خوزستان در جنوب غرب ایران با مساحتی حدود ۶۴ هزار و ۲۳۶ کیلومتر مربع در کنار خلیج فارس و اروندرود ـ شط العرب قرار دارد. این استان از شمال به استان لرستان ، از شمال شرقی و شرق به استان های چهار محال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد، از شمال غربی به استان ایلام، از جنوب به خلیج فارس و از غرب به کشور عراق محدود می‌شود.
مرکز استان خوزستان، شهر اهواز است و از شهرستانهای مهم آن می توان به « آبادان، اندیمشک، ایذه، باغ ملک، بندر ماهشهر، بهبهان، دزفول، رامهرمز، سوسنگرد، شادگان، شوش، شوشتر و مسجد سلیمان» نام برد . موقعيت جغرافيايي استان خوزستان از سمت شمال و شرق به رشته کوه های زاگرس منتهی می شود.
اما اکنون تابستان گرم این استان با فریاد العطش روستاها همراه شده است. شیب کرونا دوباره صعودی شده و تعدادی از شهرستان‌ها برای چندمین بار به‌دلیل هجوم توده هوای گرم و دمای بالاتر از 55 درجه بارها تعطیل شدند. با این حال روزی نیست که صدای اعتراض بی‌آبی از چهار گوشه استان بلند نشود.
از 18 نماینده ی استان خوزستان در مجلس شور ای اسلامی انتظار داریم وقتی که این استان مردمش در برخی از شهرها و زمین های کشاورزی اش در تمام نقاط العطش العطش می کند اجازه ندهند به این راحتی آب رودخانه های « کارون ، کرخه و دز» را دولتمردان به دیگر استان ها تقدیم کنند ؛ تا کی باید استان خوزستان باید شاهد مظلومیت خود باشد و مطالبه گر نباشد ، امام خمینی(ره) فرمود « استان خوزستان دین خود را به اسلام ادا کرده است » و مقام معظم رهبری در مورد مشکلات اخیر خوزستان فرمود : « درست است که برخی مسائل به چاره‌اندیشی‌های بلندمدت احتیاج دارد اما این حرف که وضعیت فعلی نتیجه به فکر نبودن گذشتگان است، کافی نیست و مشکلی را حل نمی‌کند و چند صباح دیگر نیز دیگران همین قضاوت را درباره ما خواهند کرد که چرا برای علاج مشکل مردم کاری انجام نشد/ باید این سختی‌ها را در زندگی مردم لمس و برای علاج آنها فکر، کار، تلاش، همدردی و همدلی کرد .»
خدا را شکر که دستگاه قوه ی قضائیه و سپاه پاسداران و همچنین نماینده ی ولی فقیه در استان خوزستان و امام جمعه ی شهرستان اهواز پیگیر رفع مشکلات هستند و این باعث آلام خاطر خوزستانی ها است تا این مشکلات را تحمل کنند اما این کافی نیست و همت همه ی دستگاه ها خصوصا « نمایندگان مجلس شورای اسلامی و هبئت دولت را می طلبد .
