به قلم ـ عباس کرم الهی
مقدمه :
سیزده روز دیگر مصادف است با بیستمین سالروز شهادت « شهیدمحمود صارمی» خبرنگار ایرانی و مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در مزارشریف که در 17 مردادماه ۱۳۷۷ در جریان کشتار دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف به شهادت رسید .
خبرنگاری که در سال ۱۳۴۷ در روستای چهاربره شهرستان بروجرد از توابع استان لرستان متولد شد. از آن جایی که خانواده به کار کشاورزی مشغول بودند و پدر خانواده گاه‌وبیگاه برای یافتن کار راهی کشور کویت می‌شد پس لازم بود کودکان از همان سال‌های نخستین زندگی دوشادوش خانواده مشغول به کار شوند، و محمود هم از این قاعده مستثنی نبود.....
شهید محمود صارمی در سال ۱۳۷۰ فعالیت خود را با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران آغاز نمود. در سال ۱۳۷۱ در حالی که به تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد ادامه می‌داد، ازدواج کرد. در تاریخ ۱۳۷۵ به عنوان مسئول دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در مزار شریف افغانستان انتخاب شد و دو سال بعد در تاریخ ۱۷/۵/۱۳۷۷ در شهر مزار شریف به دست گروه طالبان به درجه ی رفیع شهادت نائل گردید که شورای فرهنگ عمومی کشور در اولین سالگرد این رخداد، هفده مرداد را به پاس قدردانی از این مقام ؛ «روز خبرنگار» نامید.
حادثه ی تلخي كه علاوه برآشكار نمودن مخاطره و مرارت صاحبان قلم، شرافت قلم را جاودانه سرخ فام كرد تا روز خبرنگار در تقويم تاريخ ثبت و ضبط شود. در چنين روزي قلم خبرنگار در حين ايفاي نقش ايثارگرانه تا سرحد نثارجان درخون خود غلتيد و راوي خبر ، خبرساز شد تا قلم سرخ فام قداست رسالت هدايتگري اش بيش از پيش آشكار شود.
اين رويداد بيانگر اين واقعيت است كه خبرنگاري شغل نيست، بلكه رسالتي انديشه ساز است كه سختي ها و ظرافت هاي خاص خود را دارد، اما بسيار حساس و تعيين كننده است، زيرا سوگند خداوند منان 'ن والقلم ومايسطرون' بر رسالت آن قداستي دوچندان بخشيده است. در وصف عظمت و جايگاه رفيع قلم همين بس كه سوره اي از سوره هاي قرآن با نام قلم آمده است و در تفسير اين سوره اوصافي ذكر شده است كه بيانگر اهميت رسالت قلم و لزوم پايبندي اصحاب قلم به الزامات تقدس اين حرفه ی فرهنگ ساز است.
خبرنگاران شهرستان شوش را باید مظلوم ترین خبرنگاران ایران دانست :
آن دسته از خبرنگاران شوشی که از شانس بهتری برخوردارند و دارای وسیله ی نقلیه می باشند ، درست است که از هزینه شخصی خود ، سوخت مورد نیاز خودروی خودرا تأمین می کنند تا به محل رویداد خود را برسانند ، اما خبرنگارانی هستند ، با توجه به این که دستگاه مربوطه از آنها دعوت می کند که خود را به محل مورد نظر برسانند غافل از این که آن خبرنگار وسیله ی نقلیه ندارد و در فصل گرما و سرما صرفا به خاطر عشق و علاقه ای که به خبرنگاری دارد یا پیاده روی می کند تا خود را به محل برساند و یا این که با تماس تلفنی به تاکسی سرویس و متحمل شدن هزینه ی رفت و برگشت خود را به مکانی که از وی دعوت شده می رساند .
ایکاش هزینه برای خبرنگار فقط همین هزینه ی رفت و برگشت باشد ، وقتی که از محل رویدادبیرون رفت ابتدا باید خبر را تنظیم کند ، عکس های مورد نیاز را با نرم افزار فتوشاپ کم حجم کند و بعد اگر خبرنگار نشریات الکترونیکی باشد از طریق پست الکترونیکی خبر را ارسال نماید و حتی اگر بخواهد خبر خود را در دوسطر با یک عکس در محل رویداد از طریق فضای مجازی اطلاع رسانی کند مستلزم هزینه کردن برای خرید بسته ی اینترنتی می باشد توسط با استفاده از داده ها این خبر کوتاه خود را نشر نماید .
آنهایی هم که بدون دریافت هزینه ای از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی مبادرت به راه اندازی یک نشریه ی الکترونیکی کرده می بایست هزینه های « برنامه نویسی ، هاست ، پهنای باند ، گیگ ، قالب و... » را از جیب خود پرداخت نماید .
باز جای شکرش باقیست که برخی از این خبرنگاران یا بازنشسته ی یک شرکت و یا اداره ای هستند و یا در حال حاضر توسط برخی از دستگاه های دولتی از آنها به عنوان مسئول روابط عمومی و یا خبرنگار اختصاصی استفاده می شود و در مقابل حق الزحمه و یا حقوقی به آنها داده می شود ؛ اما مظلوم تر آن خبرنگاری است که با نشریات به صورت افتخاری همکاری دارد و از طرف هیچ دستگاهی تأمین نمی شود و روز خبرنگار هم که از راه می رسد به جای این که گوشه ی چشمی به آنها داشته باشند با یک برنامه ریزی ضرب العجلی و به بهانه ی ساماندهی ، نام این اشخاص را از فهرست تجلیل ها خارج می کنند .
خبرنگاران مظلوم شهرستان شوش که تا کنون « پرهيز از عيب جويي ، سخن چيني ، انحراف، كينه توزي ، خرافه گرايي و كنكاش در امور پنهان ديگران » را سرلوحه ی کار خود قرار داده اند و در مقابل با رعایت اصول حرفه ای خبرنگاری جهانی ، یعنی « صحت ، دقت ، سرعت و انصاف » در تنظیم خبر و گزارش خود لحاظ کرده اند ؛ خوشحال باشند چون دو مرد بزرگ یعنی « دکتر عدنان غزی فرماندار و عبدالحسن آل کثیر معاونت ایشان » همانند کوه تاز این قشر مظلوم حمایت و پشتیبانی کرده و از این به بعد هم این حمایت ها را خواهند داشت .
برای اثبات این حمایت به گزیده ای از سخنان فرماندار شوش در آخرین جلسه ی شورای اداری که اظهار داشت : «اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی خبرنگاران را ساماندهی کند تا ما بدانیم کدام خبرنگار مجوز دارد و کدامیک ندارد ، چه کسی می تواند خبرنگار باشد و چه کسی نباید وارد این عرصه شود ، اما اگرر خبرنگاری فعال است به صرف این که مجوزی ندارد نباید وی را کنار بگذاریم بلکه باید به او کمک کنیم که مجوز خود را بگیرد . » اگر این جمله از دکتر غزی را دقیق مطاله کنید پی خواهید برد که برای ایشان « هویت و عملکرد هر خبرنگار در اولویت اول است نه به صرف این که مجوز داشت اما اخلاق حرفه ای روزنامه نگاری را رعایت نکرد و به قوانین توجهی نداشت . » این یعنی حمایتی همانند کوه از قشر مظلوم خبرنگار و یا عبدالحسن آل کثیر معاونت فرمانداری شهرستان شوش وقتی که در یکی از جلسات می گوید : « مسئولین برای تجلیل از خبرنگاران باید به عملکرد و حضور مستمر و پر رنگ آنها توجه داشته باشند » یعنی همان حمایت از هویت و عملکردی که دکتر غزی به آن تأکید دارد .
در یک نگاه اجمالی مسئولین بعه راحتی می دانند که از 18 مردادماه سال 1396 تا 17 مردادماه سال 1397 کدام خبرنگاران در افتتاح پروژه ها ، برگزاری همایش ها ، کلنگ زنی ها ، انعکاس نارسایی ها ، تشریح عملکردها و.... حضوری پررنگ و تأثیر گذار داشته اند ؛ قصد ندارم به نام خبرنگاری اشاره کنم چون ممکن است کسی را از قلم بیاندازم و تا روز قیامت شرمنده ی آن عزیز باشم ولی به عنوان پیشکسوت در این زمینه در دوره ای که مهندس رضا نجاتی فرماندار شهرستان شوش بود و مصطفی صفری مسئول روابط عمومی این دستگاه که به عنوان فعال ترین مسئول روابط عمومی مورد تجلیل استاندار خوزستان قرار گرفت تا آغاز فعالیت دکتر غزی عملکرد خبرنگاران کاملا روشن است .
آن دسته از دستگاه هایی نظیر « سپاه پاسداران ، نیروی انتظامی ، شهرداری شوش و شهرداری شهر فتح المبین ، اداره ی تعاون کار و رفاه اجتماعی شهرستان شوش و شهر الوان ، ورزش و جوانان ، فنی و حرفه ای ، بنیاد شهید و امور ایثارگران ، جهاد کشاورزی ، صنعت ، معدن و تجارت و اتاق اصناف ، انجمن صنفی کشاورزان ، مجمع اهل بیت(ع) ، مجمع الذاکرین و.... » که به صورت جداگانه و در ادارات خود از خبرنگاران هرساله تجلیل کرده اند امسال نیز به خبرنگارانی توجه خواهند داشت که در انعکاس اخبار و رویدادهای آنها همکاری مستقیم داشته اند . ان شاءالله
اما اگر خبرنگاری مورد تجلیل قرار نگرفت بداند با ندادن یک کادو و یا اهدا نکردن یک کارت هدیه ؛ نباید رسالت خطیر خود را زیر پا بگذارد چون در این یک سالی که گذشته از خود مایه گذاشته و برای ردیافت نکردن یک کارت هدیه که ذره ای از زحماتش را نمی تواند جبران کند نباید سوابق درخشان خود را خدشه دار کند بلکه بکوشد ؛ تلاش مضاعفی داشته باشد و نزد خود آسیب شناسی کند که چه چیزی باعث شده از وی تجلیل به عمل نشده است ، برای رفع آن کاری کند که در سال بعد مسئولین در انتخاب خبرنگاران شما را هم به فهرست خود بیافزایند .
كار خبرنگاري به عقيده بسياري از صاحبنظران امري سخت و پيچيده است و در سوره ی قلم به صبر و شكيبايي پيامبر اسلام (ص) براي سرانجام خوب امور توصيه شده است،چيزي كه تامل به آن ضرورت داشتن سعه صدر اصحاب رسانه را گوشزد مي كند.
« گذشت ، مهرباني ، ايثار ، تقوي ، پرهيز از خشونت، اعتدال و هدايت گري» از جمله اشاره ات ديگري است كه در تفسير سوره ی قلم به آن تصريح شده است ، مولفه ها و صفاتي كه نه تنها لازمه موفقيت بلكه زيور و زينت كار خبرنگاري است. سوره ی قلم است، چيزي كه امروزه جامعه خبرنگاري بيش از گذشته براي مقبوليت كار خود به آن نياز دارند.
« سنگدلي ، پرخاشگري ، بدزباني ، عيب جويي ، چاپلوسي و.... » به عنوان آفت هاي كار برخي رسانه ها و اصحاب رسانه از ديگر اموري است كه شايد اشاره ی سوره ی قلم به آنها بهترين تابلوي هشدار براي هر صاحب قلمي باشد. « داشتن اخلاق حسنه ، كرامات عالي انساني و مكارم اخلاق و پيشه نمودن» ، سه خصيصه ی « خوشرويي ، خندان بودن و ملايم بودن » در رفتار و مواجه با ديگران از جمله منش ها و صفاتي است كه مي تواند در فرايند ارتباط اصحاب رسانه به پذيرش و مقبوليت فراگير آن در نزد منابع خبر و مخاطب كمك دوچندان كند.
پس بیایید و بیاییم با سرلوحه قرار دادن سوره ی قلم ، چنانچه از ما تجلیلی نشد ، خود را سبک نکرده و ارزش کار خود را برای یک هدیه پایین نیاوریم ، هدیه دادند رحمت خدا و اگر ندادند آن را حکمت خدا بدانیم .
