تهیه و تنظیم ـ عباس کرم الهی
آیین شام غریبان اباعبدالله الحسین(ع) شامگاه چهارشنبه 21 مهر1395 مصادف با 10 محرم الحرام 1438 هجری قمری با حضور خادمان و خیل عظیم مشتاقان حسینی در شوش ، پنجمین شهر مذهبی ایران برگزار شد .
به گزارش شوش نیوز ؛ در این آیین ، عزاداران حسینی با روشن کردن شمع و برپایی شام غریبان به یاد بازماندگان حادثه کربلا که در چنین شبی در اسارت یزیدیان بسر می بردند در مساجد، حسینیه ها، تکایا و امامزاده های این استان به سوگواری پرداختند.
آیین شام غریبان در « میدان امام حسین(ع) ؛ محل برگزاری تعزیه ی حسینی ، آستان مقدس دانیال نبی(ع) ، آستان مقدس دعبل خزایی و عبدالله بن علی ، و برخی از مساجد شهرستان شوش » برگزار شد که این برنامه ها شاهد سیل عظیم عزاداران حسینی بود.
در این مکان های مقدس عاشقان و ارادتمندان سرور و سالار شهیدان با روشن کردن شمع یا به دست گرفتن فانوس در گروه های کوچک و بزرگ به نوحه سرایی و عزاداری پرداختند و درعزای مولای مظلوم خویش خون گریستند.
در میدان امام حسین(ع) که حدود چهار سال است عزاداران حسینی خانوادگی دور هم جمع می شوند و شمع روشن می کنند ، هیئت عزاداری و سینه زنی حسینه ی اعظم با حضور در این مکان ، زیارت عاشورا را قرائت نموده و با نوحه سرایی « علی زربخش و غلامعلی یاحسن » در وصف امام حسین(ع) و دیگر یارانش به عزاداری پرداختند .
حضور کودکان به همراه خانواده هایشان که شمع و فانوس ها و پلاکاردهایی مزین به نام « یاحسین ، یا حضرت زینب و یا ابوالفضل العباس و دیگر اسرای حادثه جانگداز کربلا را با خود حمل می کردند ، ویژگی خاصی به این آیین بخشیده بود.
شام غریبان، در ادبیات و مرثیه‌های پارسی‌زبان به غروب آفتاب روز عاشورا و سوگواری این شب گفته می‌شود. نوحه‌های این مراسم یادآور آوارگی اهل بیت امام حسین(ع) و اسیران و کودکان بازمانده از واقعه کربلا است که در غروب عاشورا، بی‌پناه در تاریکی شب، در بیابان کربلا به سر می‌بردند. بعضی رسوم خاص، مانند روشن‌کردن شمع یا نشستن در تاریکی، باعث تفاوت عزاداری این شب با دیگر شب‌های محرم می‌شود.
اتفاقات شام عاشورا :
سپاه دشمن غروب عاشورا زنان را از خیمه‌ها بیرون کردند و خیمه‌ها را آتش‌زدند. در این هنگام زنان فریاد می‌زدند و چون چشم‌شان به کشتگان خود افتاد لطمه به صورت زدند. عمر بن سعد غروب عاشورا سر امام حسین(ع) را با خولی اصبحی و حمید بن مسلم ازدی و سرهای یاران و خاندان او را که هفتاد و دو سر بود، به همراه شمر، قیس بن اشعث و عمرو بن حجاج و عزرة بن قیس نزد ابن زیاد فرستاد. عمر سعد خود با جمعی از لشکریانش آن شب را در کربلا ماند و روز بعد نزدیک ظهر پس از دفن کشتگان سپاه خود، همراه اهل بیت امام حسین(ع) و دیگر بازماندگان، به سمت کوفه حرکت کرد. نقل کرده‌اند که در شب یازدهم محرم که شام غریبان بود، حضرت زینب(س) نماز شبش را ترک نکرد؛ اما به سبب ضعفی که او را فرا گرفته بود، نماز را نشسته خواند.
آداب و رسوم شوشی ها در شام غریبان :
شام غریبان کم و بیش مانند یک مجلس روضه است، با این تفاوت که در این جلسه، چراغ روشن نمی‌کنند و با افروختن چند شمع، روشنی کمی به مجلس می‌دهند. دسته‌های عزادار، عَلَم و کتل برنمی‌دارند و زنجیر و سینه نمی‌زنند، بلکه با صفوفی نسبتاً منظّم به مجلس می‌آیند، با گریبان‌های باز و با سکوت و متانت، مهموم و مغموم حرکت می‌کنند یا می‌نشینند. سرانجام روضه‌ای خوانده می‌شود که بیشتر به وقایع شب یازدهم محرم سال ۶۱ق و سرنوشت اعضای خاندان امام حسین(ع) مربوط می‌شود.
در این سوگواری از کودکان و نونهالان برای تمثیل واقعه عاشورا استفاده می‌شود. این مراسم یادآور آوارگی اهل بیت امام حسین(ع) و اسیران و کودکان بازمانده از کربلا است که در غروب عاشورا، بی‌پناه در تاریکی شب، در بیابان کربلا به سر می‌بردند.
در شام غریبان نوحه خود را آرام و بی‌سروصدا می‌خوانند. گاهی همه می‌نشینند و یک بند اشعار خود را نشسته می‌خوانند و بعد برای خواندن بند دوم بلند می‌شوند و در حال راه‌رفتن مصرع دوم را تمام می‌کنند و با این کیفیت افتان و خیزان وارد مجلس شده و خارج می‌شوند.
