به قلم ـ استاد جعفر دیناروند

روز سه شنبه 26 بهمن ماه1400 قسمت اول مقاله ی « فرهنگ ناموسی یا ناموس فرهنگی» را منتشر کردیم که 230 نفراز مخاطبین شوش نیوز این مقاله را مطالعه کرده و پیگیر انتشار بخش های بعدی آن شدند لذا امروز سه شنبه 3 اسفندماه قسمت دوم این مقاله را در معرض مخاطبین قرار می دهیم .

معانی ناموس: پاکدامنی، عصمت، عفت، آبرو، احترام، شرف، عرض، عزت، عیال، مستوره، همسر، خودپسندی، عجب، کبر، احکام، شریعت، قاعده، قانون، ریا، سالوس، آوازه، اشتهار، بانگ، صیت، تزویر، حیله، مکر، فرشته، ملک، جبرئیل، وحی، تدبیر، کیاست.

برابر پارسی: شرم، پاکدامنی

معانی فرهنگ: دائره المعارف، قاموس، لغت نامه، مرجع، معجم، واژگان، واژه نامه، آداب دانی، ادب، تربیت، آموزش وپرورش، معارف، ادبیات، بینش، تمدن، خرد، دانش، علم، فرهیختگی، فضل، معرفت، معلومات هر یک از این معانی در جایگاه خویش و بسته به موضوع،قرار می گیرند.مترادف بودن واژه ها،سبب تسهیل در فهم می گردد.هر میزان که برداشت ها،منطقی تر باشند،ادراک را علمی تر معرفی خواهد کرد.

با این تفاسیر،ناموس در کنار فرهنگ به معنآی شرف و آبروست.همین معنا در تاخر نگری، می تواند جنسیت نیز باشد.بر این اساس،برای ساختن عبارات،می توان به یکی از این دو شکل،رسید.پس در یک معنا،شرف و آبرو و در معنای دیگری جنسیت یا مونث نگری،جلوه گر می شود.

فرهنگ نیز دارای تعدد معنایی است.از ادب و معرفت گرفته تا کتاب خاص تخصصی در نوسان است.آن چه در سود دهی و جامعه نگری مد نظر است،شیوه های کرداری بر اساس باورهاست.پس، فرهنگ در تقدم به رفتارهایی خاص،محدود می شود و در تاخر،دارای مفهومی گسترده است.حال و با کنار هم قرار دادن این دو واژه ، عباراتی با دو مفهوم ایجاد می شود.فرهنگ ناموسی که در آن،اصل و محور« ناموس» است و ناموس فرهنگی که در آن« فرهنگ» اصل و مورد تمرکز قرار دارد . برای درک بهتر مفاهیم به این مثال اکتفا می شود.اگر از دو کلمه« هنر» و « تاریخ» ، دوعبارت ساخته شود.یکی« تاریخ هنر» و دیگری « هنر تاریخ » است.

در تاریخ هنر،اصل پرداختن به هنر است که یک جنبه ی آن تاریخ آن است کما این که می توان فلسفه هنر را هم مطرح کرد که باز هنر،اصل است.در هنر تاربخ،اصل هنر نیست بلکه این تاریخ است که مورد توجه قرار می گیرد.هنرمندی تاریخ،مفهوم این عبارت است.

فرهنگ ناموسی،عبارتی است که در آن،اساس توجه« ناموس» است.این ناموس به معنای شرف و آبرو و یا جنس مونث در نظر گرفته می شود.فرهنگ نیز در این معنا،طریق رفتار است.یعنی رفتار و باوری که بر شرف و آبرو و یا جنسیت تمرکز می کند.ناموس فرهنگی، عبارتی است که در آن، اصل« فرهنگ » در نظر گرفته می شود.واژه اول به معنای آبرو و عزت و شرف به کار می رود و واژه دوم،طریق زیستن انسان ها و مجموعه ای از اعمال،مفهوم می گردد.به زبان ساده،فرهنگ ناموسی به مجموعه ای از رفتارها اتلاق می شود که بر حفظ شرف و آبرو و یا توجه بر جنسیت مونث، تاکید دارد.این رفتارها ناشی از نکات متعدد و متنوعی است.

ناموس فرهنگی به میزان اررش گذاری و شرفیابی یک فرهنگ گفته می شود که در آن، رفتارها سبب، ارتقا یا نزول یک فرهنگ در میان جوامع می گردد.این که نوع فرهنگ در مقایسه با دیگر فرهنگ ها در کدام وضعیت قرار دارد؟در این مقوله سنجیده می شود.حال که مفهوم این دو عبارت مشخص شد،توجه به جوامع خواهان هر یک،نیز موضوع قابل توجهی است.این واقعیت که فرهنگ امری ساختگی است که انسان ها عامل آن هستند،مسئولیت را نیز متوجه انسان ها می نماید.این بدان معناست که جوامع امروری در انتخاب فرهنگ ناموسی یا ناموس فرهنگی، دارای مسئولیت هستند.هر رویداد میمون یا نامیمونی که از این طریق متوجه جوامع شود، در تمرکز  بینی،به سوی« انسان»نشانه می رود.

در این انتخاب نیز،اندیشمندی و نو خواهی در برابر،تعصب گرایی و کهنه پرستی قرار می گیرد.هر یک از این دو عبارت با توجه به شکل جوامع،رواج می یابد.این که فرهنگ،ناموسی شود یا ناموس،فرهنگی گردد؟در مطالعات مشخص می شود.

هر یک از این دو جامعه دارای ویژگی های معینی هستند.همان خصوصباتی که در رفتارها متجلی می شود و سبب معرفی مردمان آن می گردد.این معرفی دارای دو جنبه فردی و جمعی است.به زبان ساده هم فردیت می تواند فرهنگ ناموسی یا ناموس فرهنگی را منتقل کند و هم جمعیت قادر است تا چنین عملی را انجام دهد.